алмаз
графит
Тордың түйіндерінде молекулалар. Химиялық байланыс ковалентті полюсті және полюссіз. Заттардың қасиеттері: 1) қаттылығы, мықтылығы төмен, 2) Тқ, Тб төмен, 3) бөлме температурасында газ және сүйық күйінде, 4) ұшқыш Мысалы : жай заттар (H2, N2, O2, F2, P4, S8, Ne, He), күрделі заттар (СО2, H2O, қант С12H22O11 және т.б.)
йод I2
Көмірқышқыл газы СО2
Молекулалық кристалдық торлар Ақ фосфор Р4 Күкірт S8 Металдық кристалдық торлар Тордың түйіндерінде атом-иондар. Химиялық байланыс металдық. Заттардың қасиеттері: 1) металдық жылтыры, 2) жылу- және электрөткізгіштігі 3) иілгіштігі, 4) түссіз емес Мысалы : металдар Кристалдық торлардың түрлері
Кристалл торлардың түрлері
|
Кристалл торларға сипаттама
| | | | |
Торлардың түйіндеріндегі бөлшектер
|
Түйіндердегі бөлшектердің бір – біріне әсері
|
Химиялық байланыстың түрлері
|
иондық
|
иондар
|
электростатыкалық
|
иондық
|
атомдық
|
атомдар
|
Ковалентті (өте берік)
|
Ковалентті полюссіз
|
молекулалық
|
молекулалар
|
Вандер-ваальс (әлсіз)
|
Ковалентті полюсті, полюссіз
|
металдық
|
металдар
| |
Металдық байланыс
| Кестені толтыру
Тордың типі
|
Қүрылыс бірлігі
|
Бөлшектердің арасындағы байланыс типі
|
Балқу температурасы
|
Ерігіштігі
|
Мысалдар
|
Атомдық
| | | | | |
Молекулалық
| | | | | |
Иондық
| | | | | |
Металдық
| | | | | |
Тордың типі
|
Қүрылыс бірлігі
|
Бөлшектердің арасындағы байланыс типі
|
Балқу температурасы
|
Ерігіштігі
|
Мысалдар
|
Атомдық
|
Бейтарап атомдар
|
Ковалентті
|
Жоғары
|
Ерімейтін
|
С, Si, SiO2
|
Молекулалық
|
Молекулалар
|
Әлсіз молекулааралық байланыстар
|
Төмен
|
Органикалық еріткіштер мен суда ериді
|
Барлық газдар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар
|
Иондық
|
Иондар
|
Иондық
|
Жоғары
|
Суда ерімтал келеді
|
Металдар мен бейметалдардан түратын заттар, гидроксидтер, тұздар
|
Металдық
|
Металл атомдары мен катиондары
|
«Электрон» газы
|
Әр түрлі
|
Ерімейтін Металдар
|
Металдар
| Шарөзектермен графит пен алмаздың кристалдық торларын жасау. Бір партадағы оқушылардың біреуі графитті, екіншісі алмаздың кристалдық торларын жасайды.
Зертханалық жұмыс
Есеп шығару
10 г ізбес тасын қыздырғанда қанша грамм әк алынады?
.
2,5 моль магний жанғанда қанша грамм магний түзіледі?
Азоттың 67,2 л (қ.ж.) көлеміндегі моль саны, молекула саны, массасын анықтаңдар
1. Берілгені
m (CaCO3) =10 г
т/к: m (CaO)-?
|
Шешуі:
1-әдісі:
1. Реакция теңдеуін жазу
CaCO3 →CaO+ CO2
2. Молярлық массаларын есептеу
М (CaCO3)= 40+12+16*3=100 г/моль
М (CaO)= 40+16=56 г/моль
3. Массаларын есептеу
ν= m/М
m=ν*М
m(CaCO3)=ν*М=1 моль*100 г/моль=100 г
m(CaO)=ν*М=1 моль*56 г/моль=56 г
4. Кальций оксидінің массасын есептеу
100 г (CaCO3) – 56 г (CaO)
10 г (CaCO3) – х г (CaO)
х=10*56/100=5,6 г
Жауабы: m (CaO)=5,6 г
|
2-әдісі:
1.Молярлық массаларын есептеу
М (CaCO3)= 40+12+16*3=100 г/моль
М (CaO)= 40+16=56 г/моль
2.CaCO3 зат мөлшерін есептеу
ν= m/М=10 г/100 г/моль=0,1 моль
ν (CaCO3)= ν (CaO)=0,1 моль
3. СаО массасын есептеу
m=ν*М=0,1 моль*56 г/моль=5,6 г
Жауабы: m (CaO)=5,6 г
| №2 есептің шешу алгоритмі
Берілгені
ν (Mg) =2.5 моль
т/к: m (MgO)-?
|
Шешуі:
1. Реакция теңдеуін жазу
2Mg +О2→2 MgО
2. Молярлық массаларын есептеу
М(Mg)=24 г/моль
М(MgО)=24 +16=40 г/моль
3. MgО массасын есептеу
M(MgО)=ν*М=2 моль*40 г/моль=80 г
2 моль Mg - 80 г MgО
2,5 моль Mg - х г MgО
х=2,5*80/2=100 г
Жауабы: m (MgO)=100 г
| №3 есептің шешу алгоритмі
Берілгені
V (N2)=67,2 л
т/к N(N2)-?
m(N2)=?
ν(N2)=?
Шешуі:
|
Шешуі:
- Зат мөлшерін есептеу:
ν=v/vm=67.2/22.4=3 моль
2. Молекула санын анықтау:
ν=N/NA
N=ν*NA=3моль*6,02*1023=18,06*1023
3. Массасын еν= m/М
М(N2)=14*2=28 г/моль
m=ν*М=3 моль*28г/моль=84 г
Жауабы: ν(N2) =3 моль
N(N2) =18,06*1023
m(N2) =84 г
|
1. Кристалдық күйде металл атомдары бір-бірмен байланысады
А) иондық байланыспен В) донорлы-акцепторлық байланыспен
С) металдық байланыспен Д) ковалентті байланыспен Е) сутекті байланыспен
2. молекулалық крсталдық торы бар зат
А) кремний В) хлорсутек С) мырыш гдроксиді Д) барй оксиді Е) алюмний
3. темірдің кристалдық торының түрі
А) металдық В) атомдық С) иондық, металдық Д)молекулалық Е)иондық
4. Атомдық кристал торы бар зат
А) алмаз В) иілімді күкірт С) ақ фосфор Д) ас тұзы Е) хлор
5. Металдық тордың ерекшеліктері-тор түйіндеріндде орналасатын бөлшектер
А) металл иондары мен молекулалар В) протондар және атомдар
С) электрондар және молекулалар Д) атомдар және электрондар Е) металл атомдары мен иондары
ҰБТ-ға дайындық
1. Иондық молекулалық және атомдық кристал торлардың бір-бірінен айырмашылығы неде?
2. Иондық кристалл торлы заттардың физикалық қасиеттері қандай?
3. Атомдық,молекулалық кристалл торлы заттардың физикалық қасиеттері қандай?
4.Кристалл торларының әр түріне екіден мысал келтір.
5. Аморфты көміртек пен алмаздың бір-бірінің аллотропы. Жауаптардың қайсысы дұрыс емес
А) кристалдық торлар әр түрлі
В) физикалық қасиеттері әр түрлі
С) реттік нөмірлері және массалары бірдей
Д) нейтрон сандары бірдей, протон сандары әр түрлі
Е) екеуі де бір атомнан құралған
Сұрақтарға жауап беру
Атомдық кристалдық торлар
Молекулалық кристалдық торлар
- Молекулярная кристаллическая решетки
- Molecular crystal lattices-
- | məˈlekjʊlə ˈkrɪstl̩ ˈlætɪsɪz |
Иондық кристалдық торлар
Металдық кристалдық тор
- металлическая кристаллическая решетка
- metal crystal lattice
- | ˈmetl̩ ˈkrɪstl̩ ˈlætɪs |
«Үш тіл-тұғырым»
1.Кристалдық күйде металл атомдары бір-бірмен байланысады
А) иондық байланыспен В) донорлы-акцепторлық байланыспен С) металдық байланыспен
Д) ковалентті байланыспен Е) сутекті байланыспен
2. Молекулалық крсталдық торы бар зат
А) кремний В) хлорсутек С) мырыш гдроксиді Д) барй оксиді Е) алюмний
3. Темірдің кристалдық торының түрі
А) металдық В) атомдық С) иондық, металдық Д)молекулалық Е)иондық
4. Атомдық кристал торы бар зат
А) алмаз В) иілімді күкірт С) ақ фосфор Д) ас тұзы Е) хлор
5. Металдық тордың ерекшеліктері-тор түйіндеріндде орналасатын бөлшектер
А) металл иондары мен молекулалар В) протондар және атомдар
С) электрондар және молекулалар Д) атомдар және электрондар Е) металл атомдары мен иондары
ҰБТ-ға дайындық
Үйге тапсырма
§63 оқу,
жұмыс дәптерінен жаттығуларды орындау.
Ашық аспан астында,
Шуақты күн көзінде,
Біз бақытты баламыз
Аман болсын баршамыз!
Назарларыңызға рахмет!
Достарыңызбен бөлісу: |
