Даралық ерекшеліктер - демографиялық және жеке адамдық (балалар және жас адамдар тез бейімделеді, әйел адамдар, қарт адамдар қиын бейімделеді).
Өмірлік тәжірибенің жағдайлары (командировкалар, көщіп-қону).
Бейімділікке эсер ететін топтық факторлары ретінде өзара эсер ететін мәдениеттердің мінездемелерін айтуға болады:
• Мәдениеттер арасындағы үқсастықтар немесе айырмашылықтар;
С. Боннер мәдениаралық қатынастың топқа деген салдарының торт жалпы категорияларын көрсеткен:
Геноцид - яғни қарсы топты жоққа шығару.
Ассимиляция - доминанттық топтың салт - дәстүрлерін, наным-сенімдерін, нормаларын өз еркімен немесе өз еркінсіз қабылдау, осы топтың ішіне толығымен бейімделу.
Сегрегация - топтардың ерекше дамуына бағытталу
Интеграция - топтардың өзіндік мәдени біркелкілігін сақтап қалу, олардың қосылу немесе бірлікті өмір сүру жағдайында.
Дж. Берри осыған үқсас өз концепциясын үсынды. Оның айтуынша индрівидтерде және топтарда аккультурацияның төрт стратегріясы бар:
интеграция - топтар өз мәдениетін сақтап қалады, бір уақытта өз арасында тығыз байланыстар пайда болады
ассимиляция - топтар өз мәдениетін жоғалтса да, өз мәдениетімен байланысын жоғалтпайды
Сепаратизм – топтар өз мәдениетін сақтап қалады, басқа топтармен байланысқа түспейді.
Маргиналазиция – топ және оның мүшелері өзінің мәдениетін жоғалтады, басқа мәдениетпен тығыз байланыс құрамайды.
Нәтижелі бейімдеу үшін мәдениаралық өзара қатынасқа дайындық қажет. Ол үшін индивидті дайындаудың бірнеше тәсілдері бар. Олар үш аспектіден тұрады:
-оқыту тәсілі бойынша дидактикалық немесе эмпирикалық;
-оқытудың мазмұны бойынша жалпы мәдени немесе мәденипекциялық;
-жалпы нәтижелеріне жету сферасына байлансты когнитивтік, эмоцияналдық немесе мінез құлық
Бағыттау мақсаты – адамды жаңа отамен тез таныстыру, оның негізгі нормалары мен құндылықтары, сенім нанымдар.
Инструктаждың мақсаты мүмкін болтын мәселелерге кең көзбен қарауды немесе жаңа ортаға бейімделудің кейбір аспектілеріне назар аударуды қамтамасыз ету.
Басқа топтардың мүшелерімен практикалық тікелей өзара әрекеттенуді тренинг қамтамасыз етеді.
|
