«Қорғауға жіберілді» 2022 ж
жүктеу/скачать 88.17 Kb.
|
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС ЖАДЫРА
«Цветная вечеринка» , күзгі демалыс іс-шара, 144 Нұрлыбек Нұрайым, БЖБ 1 талдау 6-сынып, 8кл геои 4ток, 11,22, 20-билет, «Еңбек түбі - береке» Тәрбие сағаты, Бастауышта АКТ аружан, XVIII 2-M5
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АБАЙ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ «Қорғауға жіберілді» «___»__________2022 ж. КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Мамандығы: 0111000 «Негізгі орта білім беру» Біліктілігі: 0111063 «Математика мұғалімі» Орындаған 4 УМ-1 тобының білім алушысы Рахымбекова Жадыра Ғылыми жетекшісі «___»__________2022 ж. Даутова М.Т. Норма бақылаушы «___»__________2022 ж. Даутова М.Т. Өскемен 2022 ж. МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ
1.1. Көшбасшылық ұғымы және көшбасшылық жайлы теориялар 1.2 .Беделдік формалары 1.3. Көшбасшының іс жүргізу бағыттары 1.4. Көшбасшының орындайтын функциялары. 1.5. Танымал адамдардың көшбасшылық жайындағы еңбектері 1.6. Баланы тәуелсіз болуға қалай үйрету керек? Көптеген жағымды және жағымды аспектілерге қарамастан, баланың көшбасшылығында жағымсыз жақтары мен салдары ІІ. ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУДЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ КӨШБАСШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТІН ШЫҢДАУ 2.1. Оқытуды оқушының көшбасшылық қасиетін арттыру мақсатында жүргізілетін трейнингтер 2.2. Сабақта оқушылардың көшбасшылық қасиетін анықтай отырып,оларды қабілетіне сай бейімдеу 2.3. Оқушы бойындағы көшбасшылықты анықтау мен дамытудың маңызы ҚОРЫТЫНДЫ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ КІРІСПЕ.
Мектеп оқушысының көшбасшылық қабілеттілігі оның бастамашылдығымен, жаңалыққа құштарлығымен, ойын еркін білдіріп, сыни көзқарасты ұстана алатындығымен ерекшеленеді. Өзіне ерекше талап қойғыш, дәстүрден тыс міндеттерді әмбебап әдістермен шешуге бейімділігі жоғары, жауапкершілігі мол тұлғаның сыныптастарымен қарым-қатынасы да жоғары деңгейде болатыны белгілі. Қазіргі уақытта күн сайын орын алып отырған елеулі өзгерістердің арқасында білім беру жүйесінде де, оқыту әдістемесінде де жаңарулар орын алуда. Мектеп оқушыларының көшбасшылық қабілеттері айқындалған соң, енді олармен үздіксіз, нәтижеге бағытталған жұмыстар реті жалғасатын болады. Ұстаздардың тарапынан мектепте көшбасшылық қабілетті дамытуға бағытталатын жұмыстардың кейбір түрлеріне тоқталайық. Бірінші, зерттеу жұмыстарына бағыт-бағдар беру. Зерттеу әдісін қолдану қажеттілігі көшбасшы оқушылардың білім, машық, икем, қызығушылық қасиеттерінің дами түсуімен ерекшеленеді. Өздігінен іздену белең алып, зерттеу жұмыстары арқылы оқушы өзінің талап-тілектерін, ұмтылып отырған межесін қанағаттандыруға тырысады. Жаңа білім көзін дайын күйінде ала салмайды, өзі ізденіп, қарастырып, талмай еңбектену арқылы қол жеткізеді. Болашақ көшбасшыларды ерте бастан анықтау, дамыту мен тәрбиелеу қазіргі уақытта педагогика мен психологияда зерттелу үстінде. Отандық психологиялық-педагогикалық ғылым мен білім беру тәжірибесінде де бұл мәселенің танымалдығы арту үстінде. Қазіргі жағдайда болашақ көшбасшыларды дайындау мемлекеттің стратегиялық міндеті болып саналады. Бұл өзекті мәселенің шешімін табуы қоғамның қарқынды өркендеп, білім көкжиегіне ұмтылған жастардың, оқушылардың санының арта беруіне ықпал етеді. Көшбасшыны қалыптастыру – уақыт талабы, жалғасын таба беретін үздіксіз жұмыс. Бұл бағыттағы жұмыстарды тиімді ұйымдастыруға да болады, оқыту мен тәрбиелеу үдерісінде жалғастырып отыруға болады. Кез келген тұлға үшін қазіргідей қатаң бәсекелестік жағдайында терең білім ауадай қажет, өмірлік ұстанымдарын алға тарта білуі үшін жан-жақты білім қорын бойына жинақтауы тиіс. Көшбасшылық қасиет кез келген мектеп оқушысының өзіне деген сенімділігін арттырып, үйлесімді дамуға жол салады, өз алдына келелі міндеттерді қоя алады І. КӨШБАСШЫЛЫҚ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ КӨШБАСЛЫҚ ЖАЙЛЫ ТЕОРИЯЛАР.ОҚУШЫ БОЙЫНДАҒЫ КӨШБАСШЫЛЫҚ ҚАСИЕТІ
Көшбасшылық (ағылшын тілінен lead – басқару, ал leadership – басқара алу қабілеті деген мағынаны білдіреді) – бұл адамдарды өз-өзін белгілі бір мәнерде ұстауына мәжбүр ету арқылы олардың мінез-қылықтарына әсер ету үшін басқарушының қолданатын құралы. Көшбасшы (ағылшынша leader – басқарушы деген мағына білдіреді) – бұл басқа адамдарды, олардың алғашқы ниеті қандай болғанына қарамастан, өзі қалаған нәрсені жасауға көндіре алатын адам болып табылады, сонымен қатар топтағы адамдардың қасиеттері мен қабілеттерін қолдана отырып, оларды көшбасшы мақсатын іске асыруға бағыттай алады. Көшбасшылықты әдетте ақыл, сауаттылық деңгейі, сенімділік пен әлеуметтік қатысу, әлеуметтік-экономикалық статус түсініктерімен байланыстырады . Көшбасшы мен Басшы деген ұғымдардың мағынасы ажырата білу керек. Басшы – бұл жұмысты беруші және сол жұмыстардың орындалуына жауап беруші адам. Бұл адамның лауазымы. Жақсы басшы қызметкерлері орындаған жұмысты реттеп қабылдап отырады. Ал, Көшбасшы адамдарды жандандырады, мақсатқа жетуде болашақты көр қасиеті арқылы адамдарды ортақ мақсатқа бағыттайды. 1.2 .Беделдік формалары Көшбасшылық теориялары Көшбасшылықтың негізі ретінде беделділік қарастырылады. Көшбасшы рөлі белгілі бір беделділік формасына негізделіп, келесі түрлерден құралады: ● Харизматикалық бедел ● Дәстүрлі бедел ● Рөл мен орын беделділігі ● Құқықтық бедел ● Біліктілік беделділігі. Тұлғалық теория – Оған сәйкес менеджерлердің ең үздіктері белгілі бір жеке қасиеттер топтамасына ие болады. Олардың арасында: ақыл мен білім деңгейі, тартымды сыртқы көрінісі, адалдылық пен инициативтілік, өзіне деген жоғарғы сенімділік. Қылықтық теория – Бұл теорияға сәйкес басқару түрлерін классификациялауға негіз салған болатын. Ол бойынша тиімділік менеджердің тұлғалық ерекшеліктерімен емес, оның қарамағындағы адамдарға қатысты қылықтардың сипатымен анықталады. Бұл көшбасшылық түсінігін одан әрі тереңдетіп, адамдарды мекеме мақсаттарын орындауға бағыттаған менеджердің мінез-қылықтарына ерекше назар аудартқызды. Оның негізгі кемшілігі басқару түрлерінің белгілі бір жалғыз түрі бар деген тенденцияға негізделу. Алайда тек бір ғана ең тиімді басқару түрі болуы мүмкін емес. Белгілі бір түрдің тиімділігі нақты жағдай мен адамдардың жеке басына тән қасиеттеріне байланысты болады. Жағдайлық теория – Жағдайлық теория бойынша тиімді басқару үшін менеджердің жеке қасиеттері мен өз-өзін ұстауы нақты жағдайларға сәйкес болуы керек. Көптеген жүргізілген зерттеулер бойынша менеджер-көшбасшы әр түрлі жағдайларда әр түрлі әрекет етуі қажет. Көшбасшылықтың жүйелілік теориясы. Бұл теория көшбасшылық топтағы тұлғааралық қалыптасудың ұйымдастырылу процесі, ал көшбасшы – бұл процесті басқару субъектісі. Мұнда көшбасшылық топтың функциясы ретінде қаралса (яғни, өзара іс-әрекеттің мақсат — міндеттеріне екпін қойылады), сонымен қатар көшбасшы тұлғасының құрлымын дараланады (өзара әрекетті ұйымдастыру үшін адамдарға әсер ету қабілеттілігі). 1.3. Көшбасшының іс жүргізу бағыттары Көшбасшы жұмысы үш бағыт бойынша жүруі тиіс: ● Тапсырма қажеттілігі – негізгі мақсаттың орындалуын қамтамасыз ету; ● Топ қажеттіліктері – топты белгілі бір тапсырманы орындау үшін құру, сақтау мен ынталандыру, топтық жұмысты марапаттау; ● Жеке қажеттіліктер – әрқайсысының жеке қажеттіліктерін анықтау және олардың арасындағы татулықты сақтау; Егер көшбасшы жұмысын осы үш элементке негіздесек, онда оның басты мақсаты нақты жағдай шартында қойылған мақсатқа жету үшін адамдар арасындағы ең жақсы балансқа жету болып табылады. 1.4. Көшбасшының орындайтын функциялары. Егер көшбасшы төменде көрсетілген үш функцияны орындап жүрсе, онда оны көшбасшы деп толығымен атауға болады: ● Бағыттаушы; ● Ұйымдастырушы; ● Ынталандырушы. Бағыттаушы рөлдің негізін қарастыратын болсақ, көшбасшы іскерлік тапсырмаларды қойған және қабылдаған кезде, анықтағанда, жұмыстың ой мен стиліне аса мән беруі қажет. Көшбасшы қойылған мақсатқа жету үшін топты біріктіріп, топтық жұмысты жақсы бақылай алу керек. Бұл Ұйымдастырушы рөлінің негізі. Ынталандыру рөлі ретінде қойылған тапсырмалардың маңыздылығын түсінуін, өзінің ісін сыртқы дүниемен қатынас кезінде қорғауы қарастырылады. Егер көшбасшы өзінің рөлін сәтті атқарғысы келсе, бұл үш рөлді бір-біріне ажыратып қолдана алмайды.
Жоғарыда аталғаннан түйіндесек, көшбасшы белгілі бір жеке қасиеттер жинағынан құрылуы қажет, оның бір бөлігі туылғаннан берілсе, екінші жартысы күндегі жұмыс барысында қалыптастыра алады. Көшбасшылықтың негізінде басқару мен әсер ету жатыр. Әсер етудің астарында бір индивидтің екінші индивидтің мінез-құлқына, әрекеті мен сезіміне өзгеріс енгізе алуы жатыр. Билік – басқалардың әрекетіне әсер ету мүмкіндігі. Ол мекеменің сәтті жұмыс істеуі үшін қажетті шарт болып табылады. Биліксіз ұйым да, тәртіпте жоқ. Оқушыны көшбасшылыққа дайындацу барысында қажетті мәселелерді түсіндіріп келіп, оның осы тұрғыда ынтасы бар жоғын саралау қажет. Алға қойған мақсатқа жетуді қалай түсінетінін анықтау кезінде ол үшін не істей алатынын да тексеріп қойған абзал. Оқушы көшбасшылыққа немқұрайлы қрай алмайды. Ол өзін бір жүйедегі көшбасшы ретінде сезіне білуі қажет. Баланың бойында алға ұмтылыс орын алған жағдайда кез келген жұмыстарды жүргізе аласың. Оқушы сол талаптарды ауырсынбастан орындауға тырысса әрі қарай дамытуға әбден болады. Ал кейбір жағдайда оқушы өзін кейін тарта берсе, яғни берілен тапсырманы немесе объективті қызметтерді көрсее білуден жасқанса ол оқушымен ұзақ жұмыс жүргізіледі. Себебі баланы бойында алдымен сенімділікті және іске деген ынтаны қалыптастыру шаралары ұйымдастырылады. Көшбасшының ойлау үрдісіндегі айқынсыздығы бірқатар психологиялық себептердің, яғни ақпарат тапшылығының немесе тым артық болуының, оның күрделілік дәрежесінің жоғары болуына байланысты туындауы мүмкін.
Ақылды адамдар естігендерінің жартысына сенеді, ал қырағы адамдар қай жартысына сену керек екенін біледі деген болатын міне бұл қасиеттер нағыз көшбасшыларға тән қасиет екені тағы дәлел.Сондай – ақ әрбір көшбасшы өзіне не керек екенін анық біледі. Адамдарға үміт отын сыйлау. Француз генералы Наполеон Бонапарт көшбасшыларды былай сипаттаған «үмітпен жүретіндер» деп. Егер сіз қоршағандарды осы нұрмен бөлей алсаңыз, онда адамдарды магнит тәрізді тартасыздар. Кез-келген шаруаны ойдағыдай асыратын болыңыз. Бастаған ісін соңына дейін апармайтын адам, құзыретті бола алмайды. Көшбасшы ретінде біз студенттерді істі аяғына дейін істейтінін күтеміз. Ал өз кезегінде олар бізден дәл осыны және бұдан да жоғарғы нәтижені күтеді. Сізден күтілетін нәрседен көбірек істеңіз. Шынына келгенде, құзыретті адамдар күтілуге тиіс нәтижеден асып түсетін істер жасайды. Көшбасшылар өзінің жұмысын аяқтап, басқа қосымша жұмысты істеулері міндетті. Тіпті сирек емес, күнделікті. Басқаларды жігерлендіріңіз. Көшбасшылар артынан ергендерді жігерлендіріп, оларға мотиватор болады. Мәселені жақсы шешетін көшбасшылар мына 5 қасиетке ие болу керек: Проблеманы көре білу. Проблемадан құтыла алмайтындығын білетін жақсы көшбасшы, оны күтіп және көре біледі. Алдағы жолымыз тегіс болады деушілер, ылғи да сәтсіздікпен қауышып отырады. Егер сіздің позитивті ұстанымыңыз жақсы болып және қиын жағдайға әр кез дайын бола алсаңыз, жолыңыздағы барлық тұрған барлық мәселені толықтай шеше аласыз. Шындықты қабылдай алу. Адамдар проблеманы әр түрлі қабылдайды: біреуі одан бас тартады; біреуі оны қабылдап, шешімін іздеуге кіріседі; үшіншісі оны қабылдап қана қоймай, оны жақсы жаққа өзгерте бастайды. Тиімді көшбасшы проблеманы қарсы алуға әрқашан дайын. Толық суретін көре алады. Көшбасшылар проблеманың толық суретін көре біледі. Эмоция оларды орап, састыра алмайды. Олар ретімен істейді. Ричард Слома мына кеңесті береді: «Ешқашан проблемалардын барлығына кіріспеңіздер, оларды тізіп, ретімен шешіңіздер». Егер алдарыңызда проблемалар көптеп тұрса, онда алдыңғысын шешкендігіңізге куә болыңыз. Құлау шегінде тұрса да, басты мақсаттан шегінбейді. Көшбасшылар басты шешімді қиын жағдайда емес, шарықтау кезінде қабылдайды. Оқушылардың көшбасшылық қабілеттілігі дегеніміз – ол басқару іс-әрекетіне деген жағымды мотивациясы негізінде басқару туралы білімдерін, тәжірибесін өз өмірі мен іс-әрекеті және қоршаған ортадағы құбылыстарды басқаруда қолдана алу қабілеттілігін сипаттайтын студент тұлғасының кіріктірілген қасиеті. 1) Оқушылардың көшбасшылық қабілетін, тұлғаны дамыту процесінің нәтижесі ретінде, өзін-өзі жетілдіруде, өз өмірі мен іс-әрекетінің субъектісі ретінде өзін-өзі қалыптастыруда, туындап отыратын мәселелер бойынша дербес шешімдерді қабылдауда, еліміздің әлеуметтік-экономикалық, қоғамдық-саяси дамуына дербес, белсенді қатысуда басқару тәжірибесін табысты және тиімді жүзеге асыруға мүмкіншілігін сипаттайды. 2) Оқушылардың көшбасшылық қабілетінің қалыптасуында, өзін-өзі басқару ұйымының маңыздылығы жоғары. Себебі, студенттердің өзін-өзі басқару ұйымы – ол студенттердің дербес, шынайы өзіндік бастамаларына, шығармашылық және өнімді іс-әрекетіне негізделген бірлестіктің жоғары ұйымдасқан түрі. Ал, студенттердің шығармашылық және өнімді іс-әрекеті, дербес, шынайы өзіндік бастамалары негізінде басқару іс-әрекетін жүзеге асыруы, студенттің көшбасшылық қабілеттілігі қалыптасуының маңызды және тиімді шарты болып табылады. Көшбасшы – топтың басқа мүшелері үнемі көмекке жүгінетін, шешуші сөз күтетін, үлгі алатын адам. Ұжым мәселесін шеше білу – басшының маңызды қасиеті, оны ешбір жағдайда елеусіз қалдыруға болмайды: бұл көшбасшылықты сақтаудың бірден-бір жолы. Менмен билеушілерді, тирандарды, диктаторларды не істедің? Олар құлатылып, жойылды. Ал керісінше – өз халқын қолдаған билеушілер өзара қолдауға ие болды, олар билікте ең ұзақ болды, ал кейбір қателіктері оларға кешірілді. Дәл осындай жағдай, мысалы, мектеп сыныбында болады: оқушылар барлығына қолдау көрсете алатын немесе жұбата алатын адамның артынан барғанды жөн көреді, ал намыссыз және капризге қақпадан кезек беріледі. Команда әлі де бір адамнан күшті, ал оны қолында ұстағысы келетін адам бәріне пайдалы болуы керек. Іс-әрекет бостандығы - бұл біздің көптеген балаларымызға жетіспейтін нәрсе. Өйткені, бала жан-жақты күтімді қажет ететін тәуелді жаратылыс деген дәстүр қалыптасқан. Әрине, алғашқы жылдары тұрақты күтім көп немесе аз ақталған, өйткені нәресте тіпті өздігінен жүруді білмейді. Дегенмен, ол есейген сайын тәуелсіз әрекетке деген қажеттілікті сезінеді. Ол қанағаттандырылмаса, қажеттілік жойылып, оның орнын басқаларға, ең алдымен ата-анаға толық тәуелділік алады. «Маманың баласы» ешқашан көсем болып өспейді, өйткені ол табиғатынан бағынуға дағдыланған. Одан тек ата-ананың ерік-жігерін құлшыныспен орындаушы ғана бола алады, бірақ ешқандай жағдайда көшбасшы немесе билік. Бір қызығы, «бала» ұғымы уақыт өте келе мағынасын өзгертті. Ежелгі дәуірде және орта ғасырларда 12-13 жастағы адам әбден ересек адам болып саналған; оның некеге тұруға құқығы болды, ол қаланы немесе мемлекетті билей алады, әскерді басқара алады және т.б. Ол заманда адамдар діни идеологияның үстемдігіне қарамастан, өз ойлауында әлдеқайда тәуелсіз болды. Қазіргі уақытта халықаралық құқық ресми түрде 21 жасқа толмаған адамды бала деп санайды, дегенмен 14 жастан бастап белгілі бір «ересек» құқықтары бар: кейбір елдерде осы жастан бастап некеге тұруға, көлік жүргізуге, нақты сатып алуға рұқсат етілген. жылжымайтын мүлік және жұмысқа орналасу, біздің елде төлқұжат беріледі ... Ал егер бейресми болса, онда «күнделікті өмірде» бала көбінесе 30 жасқа толмаған немесе одан жоғары адам болып саналады. Осылайша, ұйымдарда қарт бастық 30 жастағы «жас» қызметкердің пікірін елемейді, өйткені ол әлі «жетілген» емес. «Мәңгілік бала» да қартайғанша көңілді, ойын ойнайтын, романтикалық-аңғал мінезді тұлға түрі ретінде танымал болды. «Балалық шақтағы алғашқы қырық жас ұл үшін ең қиын» деген сияқты афоризмдер. Мұның бәрінің тамыры тәрбиеде жатыр. Тәуелсіздікке дағдыланбаған балалар өз бетінше әрекет етуден қорқады, ал егер жасаса, оны ыңғайсыз, сәтсіз жасайды және тез арада өздерінің «ересек» өмірінен көңілі қалады. Ересек жаста мұндай адамдар өте сирек көшбасшылар, көшбасшылар және тіпті достық серіктестікте «басшылар» болатыны анық. 1.6. Баланы тәуелсіз болуға қалай үйрету керек? Біріншіден, ол мүмкіндігінше үйден тыс жерде, ата-анасынан алыс болуы керек. Балабақша, құм шұңқыр, ауладағы достар - осы жағдайлардың барлығында бала бағдарлауды үйренуі керек бейтаныс қоғам мен ортамен бетпе-бет келеді. Мұндай ортадағы табыс тек өзінің іс-әрекетіне байланысты, сондықтан көшбасшылық қасиеттер онда жақсы қалыптасады. Уақыт өте келе қоршаған ортаны өзгерту қажет - баланы басқа балабақшаға ауыстыру, басқа саябаққа немесе басқа құмсалғышқа апару; сол ортаға тез үйреніп, өз бетінше әрекет ету қабілеті төмендейді. Уақыт өте келе балабақша мен құмсалғыштың орнына мектеп, сонымен қатар балалар спорт секциялары, шығармашылық үйірмелер мен үйірмелер пайда болды. Сіз баламен кеңесіп, оны көбірек қалайтынын және - ең бастысы - оны өзіңіз қалай жүзеге асыру керектігін анықтауға итермелеуіңіз керек. Ол өзінің қызығушылықтары мен хоббилерін тек өзі таңдай алады, ешбір жағдайда анасының, әжесі немесе ағасының көмегімен; және тек өзі шеңберді немесе бөлімді таңдай алады. 1.7 Көшбасшылық және экономика Көшбасшы балаларды тәрбиелеу де елдің экономикасындағы табыстары сияқты «жаһандық» құбылыстармен байланысты. Ел тұрғындары жастайынан көшбасшылыққа, тәуелсіздікке дағдыланса, келешекте жауапты ұйымдастырушы, кәсіпкер, көшбасшы ұрпақ шығады деп күтуге болады. Неліктен Батыс Еуропа мен Оңтүстік-Шығыс Азия елдері экономикалық және саяси жағынан үлгілі елдер болып саналады? Қарапайым: Еуропа дәстүрлі түрде болашақта «отбасының абыройын түсірмейтін» көшбасшы балаларды тәрбиелеумен сипатталады. Көбінесе, 21 жаста ата-аналар балаларын үйден қуып жібереді: олар өздері пәтер жалдап, жұмыс іздеуге, өмірін реттеуге, болашаққа қыз табуға және т.б. Әрине, бұл қағида барлық жерде және Батыста әрдайым сақтала бермейді, бірақ жалпы дәстүр дәл солай. Азиялық қоғамдар үшін мұндай қаталдық тән емес, олар балаға барлық мүмкін тәсілдермен қамқорлық жасауға тырысады. Дегенмен, бұл елдердің экономикалық жүйесі отбасындағы бала ең алдымен қызметкер, отбасының болашақ гүлденуінің кепілі болып табылады. Көбірек бала - көп қол. Сондықтан Қытайда, Кореяда және басқа елдерде балаларға қатты қамқорлық көрсете отырып, олар бір мезгілде олардың тәуелсіздікке деген сүйіспеншілігін оятуға тырысады. Өйткені, отбасындағы ұл бала әулеттің әлеуетті әкесі, демек, басшысы және көшбасшысы. Азиялық қоғамға тән әлеуметтік байланыстардың тармақталған желісі «отбасы» түсінігін айтарлықтай кеңейтеді: көптеген жақын және алыс туыстар, таныстар, жұмыста және оқуда әріптестер, бастықтар мен бағыныштылар, үкімет, рухани тәлімгерлер ... жұртшылық бар. - бұл оған жақсырақ болады. «Шығыс» көшбасшылық үлгісі көп жағынан «Батыс» сияқты тиімді. Бірақ Латын Америкасы елдері аутсайдер болды және болып қала береді. Бұл ретте ежелден келе жатқан ұлттық дәстүр маңызды рөл атқарады: 30 жасқа дейінгі балалар көбінесе экономикалық қиындықтардан, дағдарыстан, жұмыссыздықтан аман қалу үшін ата-аналарымен бірге тұрады; бұл мінез-құлық қоғам тарапынан үнемі құпталады. Еуропадағы ең кедей және «артта қалған» елдер Греция мен Испания сияқты елдерде де солай. Онда NEET немесе «жоқ-жоқ ұрпақ» сияқты құбылыс қалыптасты: бұл ата-анасымен бірге тұратын, жұмыс істемейтін, оқымайтын және отбасын құрмайтын 30 жасқа дейінгі (тіпті одан жоғары) жастар. . Бұл елдерде сарапшылар «жоқ-жоқ» ұрпақтың экономикалық дамуға кері әсерін тигізетінін айтады: мұндай жағдайда өскен адамдар ешқандай елеулі тәуелсіз әрекетке қабілетсіз, жұмыс немесе ғылыми біліктілігі жоқ, жауапты қызметтерді атқару үшін көшбасшылық қасиеттер. Жерорта теңізі және Латын Америкасы елдерінің дәстүрлерінде - балаларды асыра қорғау және оларға өз бетінше әрекет ету мүмкіндігін бермеу. Соңғы уақытта бұл дәстүр Батыс Еуропаға көшіп, бұл аймақтың дамуына да кері әсерін тигізді. Осыған ұқсас құбылыс – «хикикомори» Жапонияда да орын алады. Греция немесе Испанияның басынан өткерген тұрақты апаттар біздің елге де тән. КСРО мен қазіргі Ресейдегі көшбасшылық пен тәуелсіздік бала тәрбиесінде айыпталып, мазақ етіліп, кейіннен бұл қағида кәмелетке толғанға дейін жеткізіледі. «Бастама жазаланады» деген сөз тіркесі ұзақ жылдареліміздегі өмірдің әмбебап формуласына айналды. Міне, бағыну, разы болу әдеті осылай қалыптасып, «үйірге» басшылық ету заң мен дәстүрден жоғары тұратын, сондықтан «шындықты білетін» неше түрлі алаяқтар, қылмыскерлер мен шетелдік агенттердің қолына алады. Сондықтан көшбасшы балаларды тәрбиелеу балалардың өздеріне ғана емес, жалпы елге де пайдалы болады. Сәлем құрметті ата-аналар! Бұл мақсатты және ерік-жігері күшті адам. Әрине, ата-ана баласының көшбасшылық қасиеті болғанын қалайды. Баланы көшбасшы ретінде қалай тәрбиелеу керек? Мұны үйренген әдіспен емес, табиғи жолмен қалай жасауға болады? Көшбасшы болу деген нені білдіреді? Біріншіден, ата-аналар көшбасшы болу дегенді түсінуі керек пе? Бір топ адамды шабыттандырып, айналасына ұжым жинай алатын бұл адам кім. Әр адам команданың «капитаны» бола алмайтынын және балаға көшбасшылық функцияны жүктеуге ұмтылудың қажеті жоқ екенін түсіну маңызды. Балаға стереотиптер мен өзін-өзі жүзеге асыруды таң қалдырмай, көшбасшыларға тән қасиеттерді тәрбиелеу маңызды. Көшбасшы – басқалардың пікірі мен тілегіне түкіретін, олардың басынан асып кететін адам емес, бұл адамның назарын аудара алатын, сөзге ие, сөзі сенімді, өзі тыңдайтын адам. Мұндай адам жауапкершіліктен қорықпайды, өз пікірі бар және оны қорғауға дайын. Ол жаңашыл немесе жаңашыл болудан қорықпайды, армандап қана қоймайды, сонымен қатар мақсат қояды, сонымен қатар оған жетудің жоспарын ойлайды. Әрине, баланы көшбасшылықтың оң жақтарына бағыттаған жөн, өйткені кәдімгі нарциссизмге және негізсіз мақтаншақтыққа түсу өте оңай. Бұл көшбасшылықтың тағы бір тән қасиетіне әкеледі - қателіктерден қорықпау. Қателік сындыра алмайды, көшбасшы жеңілісті қалай қабылдау керектігін және жағымсыз оқиғадан оң тәжірибе алуды біледі. Қажетті қасиеттерді қалай сіңіруге болады? Сәбидің бойында осы қасиеттердің барлығын бала кезінен көрсету үшін ата-ана оған көмектесуі керек. Мұны ойындар, оқу және, әрине, қарым-қатынас арқылы жасауға болады. 1.Балаңыздың пікірін құрметтеңіз , онымен сөйлесіңіз, сұрақтар қойыңыз, нәрестенің өмірі мен қызығушылықтарына қызығушылық танытыңыз. Ертегі немесе мультфильм және оның кейіпкерлері туралы әңгімелеп, өз пікірін айту арқылы бала бірте-бірте өз пікірін айтуға үйренеді. Егде жастағы балалармен сіз дұрыс әрекеттер туралы дау тудыруға тырысуға болады, өйткені пікірді қорғау сияқты маңызды. 2. Көпшілік алдында сөйлеуді дамыту басшыға ғана пайдалы емес. Байқауларға, тамаша қойылымдарға қатысуды ынталандыру. Ерте балалық шақтан бастап үйде сіз туыстарына, қуыршақтарына және ойыншықтарына арналған қойылымдарды ұйымдастыра аласыз, нәресте өзінің туған қабырғаларындағы шектеуді жеңіп, «үлкен» аудиторияға дайын болуы мүмкін. Бұл ойынды ойнауды ұсыныңыз - балаға жақсы таныс адамдарды, мысалы, үй шаруашылығының мүшелерін суретке түсіріңіз. Оларды қорапқа салып, бір картаны шығарып алуды сұраңыз. Баланың сыртқы түрін, сипатын, кәсібін және ерекше қасиеттеронда бейнеленген адам және оны БІРІНШІ АДАМДАН орындау керек. «Сәлеметсіз бе, мен Викториямын, бұл жеңісті білдіреді. Менің алтын шашым ұзын, тамақты тамаша жасаймын алма бәлішіМенің тамаша ұлым және тамаша күйеуім бар ». Бастау үшін сіз барлығын бірге ойнай аласыз, сипаттамалар мүмкіндігінше егжей-тегжейлі болуы керек, әдемі сөз тіркестерін, қызықты сөздерді қолданыңыз. Бала сөздік қорын байытады, олардың қадір-қасиетін байқап, сөйлеуге және мақтауға үйренеді. Адамды БІРІНШІ АДАМнан сипаттай отырып, ол бұл қасиеттерді бейсаналық түрде өзіне алады және болашақта ол өзін көрсетуден тартынбайды, өйткені біз жиі өзіміз туралы айтуды сұрағанда, мысалы, сұхбатта сөздерді табады және біздің еңбегімізді көрсете алмайды, тіпті олар мүлдем орынды болса да. Екінші ойын да сипаттамадан тұрады, бірақ қазірдің өзінде нысандар. Галереяда балаңызбен ойнауға болады. Бала гид болсын, ойыншықтар «мұражайға» келеді. Әрбір экспонат туралы әңгімелей отырып, нәресте сөздерді таңдап, тақырыпты көрсетуге үйренеді. Болашақта бұл сіздің идеяңызды немесе жобаңызды ұсынуға көмектеседі. 3. Энтузиазм... Қызығушылық әрқашан адамның жеке басын байытады. Хобби немесе кез келген қызметпен кәсіби айналысу, мысалы, спорт, балада тәртіпті, мақсаттылықты дамытуға көмектеседі. 4. Балаңызды қарым-қатынасқа тартыңыз , оған мысал келтіріп, қалай жақындауға және кездесуге үйретіңіз, оған «сиқырлы» сөздерді қолдануды еске түсіріңіз, әңгімелесуге көмектесетін сөздерді үйретіңіз, қозғауға болмайтын тақырыптар туралы айтыңыз. Ата-анасының қолдауын, сенімін, сүйіспеншілігін сезінген бала, әдетте, жастайынан өзінің қабілетіне сенімді болады. 5. Жеңілісті мойындау ... Бір нәрсеге ұмтылатын әрбір адамда туындайтын ең өткір сұрақ. Егер бала пирамиданы жинаса, ол құлап, ол бірден жылай бастады, дереу қайта бастауды ұсыныңыз. Алғаш рет аз адамдарда болғанын түсіндіріңіз, сізге жаттығу керек және әр жолы жақсырақ және жақсырақ болады. Егер нәресте бірдеңе жасап жатса, оны мақтаңыз. Шыдамдылық пен табандылықты дамытуға конструктор құрастыру, басқатырғыштар, кесте тігу және т.б. Балаңызды лото, дойбы, шахмат ойнауға шақырыңыз. Ауладағы немесе үйдегі бәсекелестік ойындар сізді берілмеуге үйретеді, оған жеңілу қорқынышты емес екенін, берілмеу және қайтадан әрекет ету маңызды екенін айтыңыз. 6. Бос уақытыңызды әртараптандырыңыз бала. Неғұрлым көп көрсе, соғұрлым көп адамдармен кездессе, бақылап отырса, соғұрлым оның қарым-қатынасы, қоғамда қалуы жеңілдей түседі. Әртүрлі біліммен сөйлесуді қолдау немесе бастау оңайырақ. Балалар қойылымдары, көрмелер, ойын-сауық орталықтары, үйірмелер, табиғатқа саяхаттар, туған күндермен құттықтаулар, саяхаттар, серуендер - мұның бәрі қарым-қатынасқа және білім жүкті толтыруға ықпал етеді. Үйде сіз кітаптарды оқи аласыз, жануарларды, өсімдіктерді зерттей аласыз, тұқымдардан көкөніс өсіруге тәжірибе жасай аласыз. Осы әрекеттердің барлығы баланы белсенді әрекеттің, қозғалыстың, «жатқан тастың астынан су ағып кетпейтінін» түсінудің арнасына бағыттайды. 7. Балаңызға мақсат қоюға және оған жетуге үйретіңіз ... Сіз кішкентайдан бастауыңыз керек. Мысалы, «Мен шетелде оқығым келеді». Мақсат жақсы, бірақ оны тағы бірнеше шындыққа бөлген дұрыс, «ағылшынша белгілі бір сөздер мен сөз тіркестерін үйренемін, тоқсан және бір жылда өзімнің бағамды көтеремін, қосымша тіл курстарына барамын» т.б. Жоспарының әрбір нүктесіне қол жеткізу арқылы бала не істеп жатқанын көреді және егер сіз осы бағытта кезең-кезеңімен қозғалсаңыз, шетелде оқу мақсаты соншалықты қолжетімсіз емес. Көшбасшылық қасиеттер әрбір адамға шынымен пайдалы, олар оқуда, достықта, отбасында жетістікке жетуге, мақсаттарға жетуге және, әрине, болуға көмектеседі. табысты адам... Әр адамның табысы әртүрлі екенін ұмытпаңыз. Бұл мақала сізге пайдалы болды деп үміттенемін. Түсініктемелерде көшбасшыңызды қалай тәрбиелейтініңізді жазыңыз. Көптеген ата-аналар өздеріне «балаларында көшбасшылық қасиеттерді қалай тәрбиелеуге болады?» Деген сұрақты қояды, бірақ бұл олардың балаларында болашақта тек үлкен бастықтарды көретінін білдірмейді. Қазіргі өмір шындығы кез келген адамнан бұрын тек таңдаулылардың ғана құқығы болып саналатын мінез-құлық қасиеттерінің болуын талап етеді. Қарқынды заманда өмір сүретін жігіттер әрқайсысына кішкентай көшбасшы болуы керек. Сондықтан, аналар мен әкелер бастапқыда мүлде болмауы мүмкін, бірақ уақыт өте келе дұрыс тәрбиемен өзіне сенімді, белсенді және құрдастарының арасында беделді бола алатын балалардың өзінде көшбасшылық бейімділіктерді қалыптастыруға тырысады. Бұл олардың болашақ ересек өмірінде пайдалы болады. Бұрынғы және қазір көшбасшылық Соңғы бірнеше онжылдықта жас ұрпақ тәрбиесіне деген көзқарас түбегейлі өзгерді. Біздің аналарымыз бен әкелеріміз қарапайымдылық пен қаталдықта тәрбиеленді: олардың жетістіктерін мақтан ету жаман деп саналды. Сонымен бірге балаларды альтруизмге, әдептілікке, сыпайылыққа үйретті. Бірақ саясатта және қоғамда орын алған өзгерістер өмірлік құндылықтар туралы бұрынғы барлық идеяларды түбегейлі өзгертті. Бірте-бірте мансап, нарық, бәсеке, өзгерістерге бейімделу, инициативаның көрінісі, күйзеліске қарсы тұру ұғымдары күнделікті өмірімізге ене бастады. Психологтар мен педагогтар балалардың өзін-өзі бағалауы мен өзіне деген сенімділігін бесіктен бастап сіңіру керек екенін үнемі айтып отырады - бұл олардың нағыз көшбасшы болуына көмектеседі. Қазіргі әлемде мұндай қасиеттер қажет екенін бәріміз түсінеміз, сондықтан біз өз алдымызға осындай тәрбиелік міндет қоямыз. Көбінесе ата-аналар балаға жетекшілік ету мәселесінің мәнін бала әбден есейген кезде түсіне бастайды. Бірақ бәрі балалық шақтан басталады. Үш жасар нәресте көшбасшылық қасиеттерді анық көрсетеді. Оған басқа жігіттер тартылады, онымен ең жақсы ойыншықтар мен тәттілер бөліседі. Әдетте, көшбасшы бала барлығының қандай ойын ойнайтынын шешеді, рөлдерді тағайындайды және өзі әдетте көшбасшы ретінде әрекет етеді. Оны қатарластары ғана емес, үлкендер де жақсы көреді. Мектепте, және балабақшамұндай балаларға ең жауапты тапсырмалар беріледі, олар басқа балаларға үлгі болады. Неліктен бала мұндай қасиеттерді көрсетеді? Неліктен бәрі оны құрметтейді, оның өзі әлі де аз біледі және қалай біледі? Өйткені эгоцентризм әр адамға туғаннан тән, ал көшбасшылық қасиеттер оның сау көріністерінің бірі болып табылады. Ата-аналар балалардың бір жағынан өзін-өзі бағалауы мен өзін-өзі бағалауы, екінші жағынан өзін-өзі сынау мен өзін-өзі жетілдіру арасындағы тепе-теңдікті таба алатындай етіп тәрбиелеуге көзқарас қалыптастыруы керек. Көшбасшы (ағылшын тілінен шыққан лидер) - жетекші, бірінші, алға бара жатқан) - топтағы (ұйымдағы) үлкен, мойындалған беделге ие және ықпалы бар, әрекетті басқару ретінде көрінетін адам (субъект). Нағыз көшбасшы өзінің дағдылары мен қабілеттерін үнемі жетілдіріп отырады және оны өз жасындағы балалар мен ата-аналардың алдында жақсы көрсете алады. Ол қателескен жағдайда әрқашан күле алады, сонымен қатар өзі үшін қорытынды жасайды. Әзіл сенімсіздікті немесе жоғары өзін-өзі бағалауды жоюға көмектеседі. Көшбасшы әрқашан топты басқарады. Бұл барлық жастағы адамдармен тіл табыса алатын көпшіл адам. Ол әрқашан көпшіліктен ерекшеленеді, оның беделі барған сайын көбірек адамдарға таралады және оны қалай пайдалану керектігін біледі. Көшбасшы бала әрқашан өз мақсатына жетеді. Ондай бала есейген сайын ұжымның көңіл-күйін орнатады. Ата-аналар мұндай балаларға шындықты дұрыс қабылдауы үшін энергияны дұрыс бағытта бағыттауға көмектесуі керек. Өйткені, олардан позитивті көшбасшылар да, теріс әлеуеті бар көшбасшылар да шығуы мүмкін. Үлкендердің міндеті – баланы тек өзіне ғана емес, айналасындағылардың бәріне де жауапкершілікке тәрбиелеу. Баланың бойындағы көшбасшылық қасиеттерді тәрбиелеудің нәзік тұстары Демек, көшбасшы тәуелсіз, өзіне сенеді, өзін құрметтейді. Бұл ерекшеліктердің қосындысын шармен салыстыруға болады: егер сіз оны сорсаңыз - ол жарылып кетеді, оны сормасаңыз - ол кішкентай және көзге көрінбейтін болады. жүктеу/скачать 88.17 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|