§5. «Көпбұрыштар» тақырыбын оқу әдістемесі
VI-VIII сыныптардың геометрия курсында жазықтықтағы геометриялық фигуралар жүйелі түрде оқытылып, көпбұрыштарға, олардың қасиеттерін зерттеуге, жазық көпбұрышты сипаттайтын шамаларды қарастыруға көп көңіл бөлінеді. Көпбұрыштарға есептер шығаруда әртүрлі әдістер қолданылады.
Планиметрияның әртүрлі мектеп курстарында көпбұрыштар түсінігі әртүрлі түсіндіріледі.
Кейбір курстарда A1, A2, ..., An көпбұрыштары A1A2, A2A3, ..., An-1An, AnA1 кесінділерінен тұратын фигура ретінде қарастырылады, олардың кез келген екеуі ортақ ұшы бар, жатпайды. бір түзуде (4) , (он сегіз). Бұл жағдайда көпбұрыштардың ауданын (тіктөртбұрыш, параллелограмм, үшбұрыш және т.
Басқа курстарда қарапайым көпбұрыш (үшбұрыш, төртбұрыш және т.б.) қарапайым тұйық полисызықпен (3) шектелген жазықтықтың бөлігі ретінде басынан бастап қарастырылады.
.1 Дөңес көпбұрыштар
Г.П.Бевздің (5) «Геометрия 7-11» оқулығында «дөңес көпбұрыштар» § 42 «Көпбұрыштар» тарауында талқыланады. «Дөңес көпбұрыштың» анықтамасы абзацтың соңында берілген: «Егер көпбұрыштың барлық бұрыштары кеңейтілген бұрышынан кіші болса, оны дөңес деп атайды». Сонда теорема қарастырылады: «Дөңес n-бұрыштың бұрыштарының қосындысы 180 (n-2)».
А.В.Погореловтың «Геометрия 7-11» оқулығында (18) «Дөңес көпбұрыштар» тақырыбы § 13 «Көпбұрыштар» 144 б.
Параграфтың басында тұйық ұғымның анықтамасы енгізілген: «Полилиния, егер оның ұштары сәйкес келсе, тұйық деп аталады». Содан кейін көпбұрыштың анықтамасы беріледі: «Жай тұйық сынық сызық, егер оның көршілес буындары бір түзудің бойында жатпаса, оны көпбұрыш деп атайды. Көпбұрыштың төбелері көпбұрыштың төбелері, ал көпжүйенің буындары көпбұрыштың қабырғалары деп аталады. Көпбұрыштың көршілес емес төбелерін қосатын сегменттер диагональдар деп аталады.
Осыдан кейін «дөңес көпбұрыш» анықтамасы қарастырылады.
және 13.2 теореманы дәлелдеңіз: дөңес n-бұрыштың бұрыштарының қосындысы 180(n-2).
Л.С.Атанасянның (4) «Геометрия 7-9» оқулығында «Дөңес
көпбұрыштар» 5-тараудың «Полигон» 40 §1 тармағында талқыланады.
«Дөңес көпбұрыштың» анықтамасы абзацтың басында берілген: «Көпбұрыш оның екі іргелес төбесінен өтетін әрбір түзудің бір жағында жатса, ол дөңес деп аталады». Содан кейін қасиет қарастырылады: «Дөңес n-бұрыштың бұрыштарының қосындысы (n-2)180.
А.В.Погореловтың геометрия оқулығының мысалында «Дөңес көпбұрыш» тақырыбын оқу әдістемесін қарастырайық.
Жаңа материалды оқу барысында оқушылар бірнеше жаңа ұғымдармен танысып, әр анықтаманы бере алуы, сурет бойынша иллюстрациялай білуі керек.
Сыныпқа сұрақтар қоюға болады (сұрақтарға алдын ала дайындалған сызбалар):
. Осы суретте көрсетілген A1A2A3A4A5 және B1B2B3B4B5 сынық сызықтардың ұштарын атаңыз (1-сурет).
Күріш. бір.
2. Бұл үзік сызықтардың бір-бірінен айырмашылығы неде? [А полисызығының соңыбірA2A3A4A5 сәйкес келмейді, бірақ B1B2B3B4B5 үзік сызықтары сәйкес келеді.]
B1B2B3B4B5 сынық сызықтың атауы берілген, - тұйық сынық сызық. Жабық сынық сызықтың анықтамасы құрастырылады.
Белгілі фигуралардың қайсысын тұйық сынық сызықтар деп атауға болады? [Үшбұрыш, төртбұрыш].
2, а, б суретте көрсетілген тұйық сынық сызықтар 2, в суретте көрсетілген тұйық сынық сызықтан қалай ерекшеленеді? [а) және б) қиылысусыз; в) өзіндік қиылысуымен].
Күріш. 2.
5. Суреттерде көрсетілген тұйық сынық сызықтардың айырмашылығы неде2, a, b?[a) Бір түзудің бойында көршілес буындар жатпайды].
Атау берілген: 2, а-суретте көрсетілген тұйық көпбұрышты көпбұрыш деп атайды. Көпбұрыштың анықтамасы құрастырылады. Ұғымдар енгізіледі: төбе, қыр, диагональ.
3-суреттегі дөңес төртбұрыштарды атаңдар. Қай төртбұрыш дөңес деп аталады?
Күріш. 3.
7. Дөңес көпбұрыштың анықтамасы құрастырылған: көпбұрыш оның қабырғасы бар кез келген түзуге қатысты бір жарты жазықтықта жатса, ол дөңес деп аталады. Дөңес көпбұрыштың бұрышы ұғымы енгізілді: дөңес көпбұрыштың берілген төбедегі бұрышы деп оның қабырғаларының сол төбеде жиналуынан пайда болатын бұрышты айтады.
Сонда 13.2 теоремасы қарастырылады.
Достарыңызбен бөлісу: |