Клетканың морфологиясы


Бластуланың бірнеше типтері бар



бет43/70
Дата30.12.2022
өлшемі244.28 Kb.
#405029
түріҚұрамы
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   70
Байланысты:
Дәріс
лекция (1), 16-osh fo aza-debiet 8-syn (1), ҚҚЗТ-тест-1-15-апталар, Іскерлік қарым-қатынас, Lab3, 6 б,г,в,д 06.12-07.12, Икт жоба, 777, Лекция 12 ЭТМ, талқылау сұрақтары 3, formuly-po-fizike-5-ege.ru , 12 урок 8 класс, Абай жолы Қайтқанда І тарау, 2-срсп. Қожабай Айшабибі
Бластуланың бірнеше типтері бар (68-сурет):

  1. Целобластула - бластоцелі үлкен, қабырғасы бір қабатты және қалыңдығы біркелкі бластомерлерден тұрады. Бластуланың бұл типі толық және біркелкі бӛлшектену нәтижесінде пайда болады. Мысалы, ланцетниктердің зиготасы бӛлшектену нәтижесінде целобластула түзеді.

  2. Амфибластула - қабырғасы жасушаның бірнеше қатарынан тұрады. Бластоцель анимальді полюсіне жақын жатады. Сондықтан бұл полюстің қабырғасы жұқа келеді. Бластуланың бұл типі толық, біркелкі емес бӛлшектенуден дамиды. Мысалы: амфибия жұмыртқасының бӛлшектенуі.

  3. Стерробластула - қабырғасы бір қатарлы болып келетін үлкен бластомерлерден тұрады. Бластомерлері ішке қарай ойысқандықтан, бластоцелі шағын, кейде жойылып кеткен. Стерробластула буынаяқтыларда кездеседі.

  4. Дискобластула - іші сары уызға толы, қуысы жоқ бластула. Бластамерлері сары уыз үстіне орналасқан бір қабат жасушалардан тұрады. Бластуланың бұл типі сүйекті балықтарда, бауырымен жорғалаушыларда және құстарда кездеседі.

  5. Перибластула - беткейлік бӛлшектену нәтижесінде пайда болған бластула. Перибластулада қуыс болмайды, онда сары уыз орналасады. Бұл бластуланың түрі кейбір насекомдарға тән.

Сыртқы орта факторларының бӛлшектенуге әсері. Зиготаның бӛлшектенуіне сыртқы орта факторлары әсер кӛрсетеді. Ӛйткені, әрбір ағзаның дамуы ӛзін қоршаған ортамен тығыз байланысты болады. Бұл байланыс филогенез барысында қалыптасқан. Бӛлшектенуге әсерін тигізетін факторлар: сұйықтықтың қасиеттері, химиялық құрамы, осмостық қысым, сыртқы ортаның температурасы, оттегінің мӛлшері.
Гаструланың түзілуі
Бӛлшектену морула немесе бластуланың пайда болуымен аяқталғаннан кейін клетка материалының қозғалып орын алмасуының нәтижесінде бластомерлердің кӛп санынан (ланцетниктерде 3000 шамасында, құрбақаларда бірнеше жүзден) тұратын бір қабатты ұрық бластула екі қабатты ұрыққа — гаструлаға (грекше gasterг — қарын) айналады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   70




©melimde.com 2023
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет