Клетканың морфологиясы

Аденазинтрифосфор қышқылы

жүктеу/скачать 244.28 Kb.

бет	11/70
Дата	30.12.2022
өлшемі	244.28 Kb.
	#405029
түрі	Құрамы

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 70

Байланысты:
Дәріс
лекция (1), 16-osh fo aza-debiet 8-syn (1), ҚҚЗТ-тест-1-15-апталар, Іскерлік қарым-қатынас, Lab3, 6 б,г,в,д 06.12-07.12, Икт жоба, 777, Лекция 12 ЭТМ, талқылау сұрақтары 3, formuly-po-fizike-5-ege.ru , 12 урок 8 класс, Абай жолы Қайтқанда І тарау, 2-срсп. Қожабай Айшабибі

1.6 КЛЕТКА АРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАР

Аденазинтрифосфор қышқылы (АТФ). АТФ жануарлар мен өсімдіктер ағзасындағы әрбір жасушада кездеседі. Әрбір тірі жасушада оның мөлшері ауытқымалы, бірақ орташа шамамен 0,04% құрайды. Ал, көп мөлшерде қаңқа бұлшық еттеріндегі жасушаларда кездеседі, шамаменен – 0,2 – 0,5%. Химиялық құрамы бойынша АТФ нуклеотид, оның молекуласында азоттық негіз – аденин, кӛмірсу – рибоза, фосфор қышқылы қалдығының үш молекуласы бар. Фосфор қышқылы арасындағы байланыс тұрақсыз және энергияға ӛте бай, оның бір молекуласы ажырағанда 40 кдж энергия бӛлінеді. Бұл энергия жасушада органикалық заттардың синтезделуіне және тіршілігіне жұмсалады.
1.6 КЛЕТКА АРАЛЫҚ БАЙЛАНЫСТАР
Адам ағзасы (организмі) - миллиардтаған жасушалардан құралған, ӛздігінен реттеліп, жаңарып тұратын біртұтас күрделі жүйе. Соңғы жылдары адам ағзасы 100 триллион (1014) жасушадан тұрады деген мәлімет бар. Ағзаның даму үдерісінде жасушалар мен жасуша аралық заттар - ұлпаларға, мүшелерге, мүшелер жүйесіне және біртұтас ағзаға бірігеді.
Жасуша - тіршіліктің негізгі бірлік ӛлшемі. Барлық тірі ағзалардың денесі (вирустан басқасы) жасушадан тұратыны бәрімізге мәлім. Жасушаның құрылысы электронды микроскоптың кӛмегімен терең зерттелді. Электронды микроскоппен жасуша құрылымдарының ӛте ұсақ бӛлшектеріне дейін анық кӛруге болады. Жасушалар құрылысы, қызметі, пішіні, мӛлшері жағынан әр түрлі болады.
Адам денесіндегі жасушалардың пішіні - домалақ, ұзынша, жалпақ, тӛрт қырлы, кӛп қырлы, призма тәрізді және т. б. Жасуша мӛлшері мен пішінінің әр түрлі болып келуі атқаратын қызметіне байланысты. Мысалы, қанның эритроцит жасушалары сұйық ортада болғандықтан домалақ; тері жасушалары кӛп қырлы; бұлшық ет жасушалары ұзын; жүйке жасушалары кӛп ӛсінділі (жұлдыз тәрізді) және т. б. Жасушалардың мӛлшері де түрліше: адам ағзасындағы ең ірі жасушалар – жұмыртқа жасушасы мен жүйке жасушасы. Қан мен лимфада болатын ең кішкене жасушалар - лимфоциттер.
Көп жасушалы жануарлар ағзасында мүшелер мен ұлпалар құрамындағы жасушалар өзара байланыста болады.Өзара байланыстар жасуша аралық күрделі, арнайы құрылымдар құрады. Жасуша аралық байланыстардың (21 сурет) бірнеше түрін ажыратады:

жүктеу/скачать 244.28 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 70