Гистология, цитология және эмбриологияның даму тарихы. Гистологияның ҚР дамуы

Көрсеткіштер мен қарсы 
көрсеткіштер
Әйелдерде қуықтың эндоскопиясы 
тағайындалады:
Цистит, уретрит.
Қуықтағы тастардың болжамды 
орналасуымен уролитияға күдік.
Кез келген жаңашылдық.
Энурез.
Пиурия.
Несеп-жыныс мүшелерінің 
құрылымындағы туа біткен жəне жүре 
пайда болған аномалиялар.
Гематурия.
Еркектердегі қуықтың эндоскопиясы 
бірдей патологиялық жағдайларда 
көрсетіледі, бірақ простатит, аденома, 
қуық асты безінің аденокарциномасы 
жəне бедеулікте тағайындалады.
Науқасты қуықтың эндоскопиясына дайындау анестезияны 
қолдануға байланысты ерекшеленеді. Егер оны қолдану керек 
болса, манипуляция басталғанға дейін 10-12 сағат бұрын 
тамақтанудан бас тарту керек, ал сұйықтықтан 3-4 сағат бұрын. 
Егер диагноз анестезиясыз жүргізілсе, онда аш қарынға келу, 
сыртқы жыныс мүшелерінің тазалығын қамтамасыз ету жəне 
қуықты босату жеткілікті. Бұл диагностикалық зерттеуді 
жүргізудің 2 негізгі əдісі бар, олар эндоскоптың түріне байланысты 
ерекшеленеді - қатаң жəне икемді. Балалардағы қуықтың 
эндоскопиясы тек соңғы əдіспен жүзеге асырылады. Тексеруді 
бастамас бұрын науқас стерильді халат киіп, шалқасынан жатып, 
тізесін бүгеді. Содан кейін медицина қызметкері сыртқы жыныс 
мүшелерін антисептикпен өңдейді, өткізгіштігін қамтамасыз ету 
үшін құрылғыға глицерин жағады. Әрі қарайғы əдіс науқастың 
жынысына байланысты:
Ерлер. Бұл жағдайда міндетті түрде анестетик қолданылады, ол 
уретраға енгізіледі. Бұл оның ұзындығы 17-22 сантиметрді 
құрайтындығына байланысты, соның салдарынан құрылғыны 
енгізу кезінде ерекше күтім қажет.
Әйелдерде процедура аз ауырады жəне əдетте жалпы анестезияны 
қажет етпейді, өйткені оның ұзындығы 5 см-ден аспайды.
Сондықтан ыңғайсыздықты болдырмау үшін эндоскопқа жергілікті 
анестетик қолданылады.

6
Әдетте, процедура аяқталғаннан 
кейін пациенттер зерттелетін 
аймақта шамалы ыңғайсыздық 
пен жану сезімін сезінеді, ол зəр 
шығару арқылы күшейеді. Бұл 
белгілерді жеңілдету үшін 
күнделікті тұтынылатын 
сұйықтық мөлшерін көбейту 
ұсынылады. Анестетикалық 
препараттың бір дозасы да рұқсат 
етіледі. Егер бұл белгілер 3 
немесе одан да көп күн бойы 
сақталса, дəрігермен қайта кеңесу 
керек.
Процедура əртүрлі ауруларды диагностикалау жəне 
емдеу үшін урологтың тексеруінен кейін 
тағайындалуы мүмкін. Бұл əдіс несеп-жыныс 
жүйесінің бірқатар ауруларын ерте кезеңдерде тануға 
мүмкіндік береді. Ол көбінесе биопсиямен, 
зондтаумен жəне дəрілік терапиямен бірге 
орындалады.
Урологты қабылдау кезінде науқастың шағымдарына 
байланысты маман эндоскопия түрлерінің бірін 
тағайындайды:
уретероскопия (уретра);
цистоскопия (қуық);
уретероскопия (несепағар);
пиелоскопия (бүйрек жамбас).
Көбінесе урологиядағы эндоскопия уретрит, цистит, 
простатит, простата аденомасы, уролития немесе ісік 
процестеріне күдік үшін тағайындалады.

7
Эндоскопияны анестезиямен де, анестезиясыз да 
жасауға болады. Науқас процедурадан 10-12 сағат 
бұрын тамақтанудан бас тартуы керек. 
Манипуляциядан 3-4 сағат бұрын суды ішуге болады.
Құралдың ерекшеліктеріне байланысты эндоскопия 
болуы мүмкін:
1) қатты - ұзындығы 30 см болатын түтігі бар құрал 
қолданылады, ол науқасты тез жəне мұқият тексеруге 
мүмкіндік береді, бірақ бұл процедура жүкті əйелдерге 
жəне жамбас органдарында ісіктері бар адамдарға 
жүргізілмейді;
2) икемді - құрылғының түтігі жылжымалы, ол тіпті қол 
жеткізу қиын жерлерді науқасқа ыңғайсыздықсыз 
тексеруге мүмкіндік береді.
Урологияда эндоскопияға бірқатар қарсы көрсеткіштер 
бар. Курстың өткір сатысында тұрған несеп-жыныс 
аурулары, қабыну процестері, жыныс мүшелерінің, 
уретраның немесе қуықтың жарақаттарынан кейін 
зерттеу жүргізуден бас тарту керек.

8
Көбінесе эндоскопты қолдану арқылы 
урологтар келесі операцияларды 
жасайды:
қуық асты безінің резекциясы (үлкейген 
бөлігін алып тастау);
простата аденомасының энуклеациясы;
қуықтың резекциясы;
уретролитотрипсия;
тері арқылы нефролитотрипсия;
уретроцистоскопия.
Әртүрлі ауруларды диагностикалау жəне 
емдеу үшін қолданылатын бұл əдістің негізгі 
артықшылықтары:
барлық манипуляциялардың жоғары дəлдігі;
атравматикалық процедура;
ең аз ауырсыну (қажет болған жағдайда 
жергілікті анестетиктер қолданылады);
косметикалық əсер, манипуляциялар төмен 
инвазивтілікпен сипатталады;
операциядан кейін тез қалпына келтіру.

9

10

Пайдаланылған əдебиеттер тізімі
11
• https://endoexpert.ru/patsientam/articles/endoskopiya-mochevogo-puzyrya/
• https://ppt-online.org/315302
•https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D3%99%D1%80_%D1%88%D1%8B%D
2%93%D0%B0%D1%80%D1%83_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5%D1%
81%D1%96
• https://stud.kz/prezentatsiya/id/23486
• https://www.uromed-m.ru/gibkaya-i-zhestkaya-czistoskopiya-osobennosti-
metodiki-i-vyibor-czistoskopa

Назарларыңызға рақмет!
12