Қолданылуы бойынша
|
Түрі мен масштабы бойынша
|
Ақпарат берудің тәсілі бойынша
|
Ақпаратты берудің түрі бойынша
|
Жергілікті жердің жедел ақпараттарын бейнелеу мен үлгілеу үшін
|
Қалалардың электрондық планы, масштабы 1:10 000, 1:25 000
|
Екі өлшемді үлгілер (х, у)
|
Расторлық
Векторлық
|
Жергілікті жер жағдайын топтық және жеке-дара экран алдында бейнелеу үшін
|
Электрондық топографиялық карталар, масштабы 1:500 000, 1:1 000 000, 1:2 000 000, 1:4 000 000
|
Үш өлшемді үлгілер (х, у, Н)
Төрт өлшемді үлгілер (х, у, Н, t)
|
|
Электрондық атлас (ЭА) – электрондық карта нысанындағы визуализация жүйесі, электрондық картаға функционалды ұқсас электрондық картографиялық туынды. Карталардың растрлық көріністерін, картографиялық визуализаторларды, үстелдік картографиялау жүйелерін кадрлық көруді қамтамасыз ететін картографиялық браузерлер типін бағдарламалық қамсыздандырумен қолданады. Картографиялық көріністерден және аңыздардан басқа электрондық атластарға әдетте ауқымды мәтіндік түсініктемелер, кестелік мәліметтер, ал мультимедиялық электрондық атластарға – анимациялар, бейнеқатарлар және дыбыстық сүйемелдеу кіреді.[25].Объектілердің әртүрлі сипаттамалары немесе олардың арақатынастары бар кестелер мен сызбалар өз бетінше немесе басқа визуализация құралдарына қосымша ретінде қолданылуы мүмкін.
Анимация динамикалық процестерді көрсету үшін қолданылады, яғни суреттелген статистикалық көріністерді кезекпен көрсету, нәтижесінде көріністердің үздіксіз ауысым иллюзиясы құрылады [26].
Карта бетіндегі статистикалық мәліметтерді визуализациялау көмегімен білім алушыларға ұсынудың ең маңызды әдістерінің бірі – картограмма және картодиаграмма жасау.
Картограмма және картодиаграммалар зерттелетін құбылыстың географиялық сипаттамаларын бейнелеу үшін пайдаланылады.Олар зерттелетін құбылыстың орналасқан жерін, белгілі бір аумақта – мемлекет, аймақ, экономикалық немесе әкімшілік ауданында қарқындылығын көрсетеді.
Картограмма-контурлық географиялық карта, онда әр түрлі тығыздықтағы штрихпен, нүктелермен немесе әр түрлі қанығу дәрежесіндегі бояумен картаға түсірілген аумақтық бөліністің әрбір бірлігі шегінде қандай да бір көрсеткіштің салыстырмалы қарқындылығы көрсетіледі. Осы немесе басқа көрсеткіштің қарқындылығын қалай бейнелейтініне байланысты нүктелік және фондық картограммалар ерекшеленеді.
Нүктелік картограмма-қандай да бір аумақтық бірліктің контурлық картасындаорналасқан нүктелердің көмегімен белгінің қарқындылық деңгейі графикалық түрде көрсетілетін картограмманың бір түрі. Контурлық картадағы кескіннің көрінуін жақсарту үшін белгілі бір белгінің пайда болу тығыздығы немесе жиілігі нүктемен популяцияның бір бірлігін немесе олардың белгілі бір санын білдіреді.
Фондық картограмма - түстерді пайдаланаотырып, аумақтық бірліктердің шекарасында белгілі бір белгінің даму қарқындылығын немесе әртүрлі тығыздығын немесе түсін көрсететін картограммалардың бір түрі. Әдетте, индикатордың ең төменгі мәндері ашық түспен көрсетіледі, ал ең жоғары мәндер, керісінше, қою түстерге сәйкес келеді. Фондық картограммалар-ауыл шаруашылығы ұйымының бөлімшелері бойынша, әрбір шаруашылық, әкімшілік аудандар, облыстар, мемлекеттер және т. б. бойынша топырақ сапасының, ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің немесе жануарлардың орналасуының графикалық бейнесінің маңызды қабылдауы.
Картодиаграмма-бұл диаграммалық фигураларды қолданаотырып, картаға түсірілген аумақтық бөлінудің әр бірлігі ішіндегі кез-келген статистикалық көрсеткіштің мәндерін көрсететін картограмманың бір түрі. Оның басты ерекшелігі-диаграммада белгінің аумақтық таралуы оның дамуының нақты деңгейімен бірге нақты көрсетілген, өйткені диаграмма фигуралары әдетте масштабқасәйкес жасалады.
Бұл картодиаграммаларды салу кезінде контурлық картаға белгілі бір масштабқасәйкес жасалған арнайы белгілер (квадраттар, бұрылыстар, тіктөртбұрыштар, бағандар және т.б.) салынатынын білдіреді. Кәдімгі картограммалардан маңызды артықшылығы-картодиаграммада көрсетілген белгілер статистикалық көрсеткіштердің жоғары дәлдігімен көрнекіліктің жоғарылауын біріктіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |
