1.2 Батыста кәмелетке толмағандарды жұмысқа орналастыруды ұйымдастыру
Егер сіз американдық фильмдер мен телехикаяларды еске түсірсеңіз, онда әрбір дерлік фильмде велосипедпен газет тарататын жасөспірім пайда болады. Бұл таңқаларлық емес, өйткені ерте жастан бастап жұмыс істеу Батыстың әдеттегі тәжірибесі болып табылады.
Ұлыбританияда, Австралияда, АҚШ-та және Канадада кәмелетке толмаған баланы жұмысқа жалдаған жұмыс беруші келесі ережелерді сақтауға міндетті [8]:
1) жасөспірім мектеп сабақтары кезінде жұмыс істемеуі керек;
2) күндізгі жұмыс әдеттегі оқу күнінде 3 сағаттан және аптасына 18 сағаттан аспауы керек;
3) мектепте сабақ жоқ күндерде (мысалы, демалыс күндері) Жасөспірім 8 сағаттан аспауы мүмкін;
4) демалыс кезінде - аптасына 40 сағаттан артық емес;
5) Ауысым таңғы 7-ден ерте емес, 19-дан кешіктірмей аяқталады.
Германияда кәмелетке толмағандар 13 жастан бастап жұмыс істей алады (ата-анасының келісімімен), дегенмен күніне 3 сағаттан артық емес егін жинауға көмектесу, егер ол газет таратса немесе теннис кортында доп жинаса, 2 сағаттан артық емес. 15 жаста сіз демалыс жағдайында 4 апта қатарынан жұмыс істей аласыз. Айтпақшы, Германияда жас аналар кәмелетке толмағандарға баласына күтім жасауға көмектесуге сенеді. Сондай-ақ, жасөспірімдер құрылыс алаңында жұмыс істей алады. Рас, олардың демалысы заң бойынша қазақстандық жасөспірімдерге қарағанда қысқа. Сонымен, батыстың жасөспірімдері жыл бойы 15 жаста сіз 30 күнге, 16 - да 27-ге, 17-де 25 күндік демалысқасене алады.Бірақ көп жағдайда олар, еңбек пен білімді ұштастыра алады. Яғни мектептерінде немесе тағы басқа оқу орындарында білім алып, тиімді жұмыстарын бірге алып кете алады. Медициналық тексеруге келетін болсақ, оны мемлекет өзі төлейді.
Заңды бұзу жұмыс берушілерге қатаң айыппұлдармен қауіп төндіреді. Бір қызығы, осы заңды бұзғаны үшін үш рет айыппұл төлеуге сотталған жұмыс беруші жасөспірімдерді жұмысқа қабылдау құқығынан айырылады.
АҚШ-та әр штатта кәмелетке толмағандардың жұмысына қатысты өз заңдары бар. 13 жасқа дейінгі жасөспірімдер газет тарата алады, бала күтеді, сонымен қатар ата-анасы бос емес болса, бизнесте жұмыс істей алады. 14 жасында жасөспірімдер телефонда жұмыс істей алады, тапсырыс бойынша кейбір өнімдерді жеткізе алады, дүкенде және тамақтану орындарында жұмыс жасай алады, сонымен қатар кинотеатрларда билеттерді сатуға рұқсат етіледі [33].
Ұлыбританияда жасөспірімдер 12 жастан бастап жұмыс істей алады. Көбінесе кәмелетке толмаған ағылшындар дүкендер мен шағын кафелерде жұмыс істейді.
Сырттан бәрі керемет көрінеді. Алайда, мұның бәрінде үлкен минус бар: жасөспірімдер әрдайым тапқан ақшаларын басқара алмайды: ата-аналар бұл ақшаны өздері ала алады немесе бала кәмелетке толғанға дейін оны арнайы жинақ шотына сала алады.
Достарыңызбен бөлісу: |