Билет №1 Балалар әдебиетінің қалыптасу және даму жолдары

«Ұйқас және оның түрлері» тақырыбында ой бөлісіңіз, мысал келтіріңіз

жүктеу/скачать 196.62 Kb. бет 15/48 Дата 03.01.2023 өлшемі 196.62 Kb. #405683

Бұл бет үшін навигация:

• Билет №7 Бесік жыры мен тұсау кесу жырындағы эстетика.

«Ұйқас және оның түрлері» тақырыбында ой бөлісіңіз, мысал келтіріңіз. Абай өлеңіне талдау 1. 2. 3. 4. Жоспар Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Ұйқас — өлең тармақтарындағы аяққы сөздердің дыбыстас естілуі, үндестігі. Жалпы ұйқас ырғақты күшейтеді, тармақ жіктерін ажыратады.  Қара өлең ұйқасы  Шұбыртпалы ұйқас Ерікті ұйқас Кезекті ұйқас бұрыннан келе жатқан ұйқас түрлерін айтамыз. Бұл ұйқас Абай, Махамбет және Жамбыл өлеңдерінде көп кездеседі. Шұбыртпалы ұйқаста өлеңнің барлық жолдары да ұйқас келеді. Арасында ұйқасқа сай келмейтін тармақтар да жүреді. Кей өлеңдерде бірнеше ұйқас өзара аралас болып келеді. Ерікті ұйқас  Түрі көбінесе жырларда кездеседі. Билет №7 Бесік жыры мен тұсау кесу жырындағы эстетика. Адам баласы тарихында ауыз әдебиетінің алтын қоры жыр өлеңдерінің бірінші бастамасы-бесік жыры. Бұл жырда қазақ қауымының балаға деген ең ізгі сүйіспеншілігі, тілегі, халықтың шешендігі, арманы, эстетикалық идеалы бейнеленген. Оның сөз жүйесінің ырғағы, мән-мағынасы аса ұқыпты. Бесік жырында дүниеге келген жас нәрестенің болашағын ойлап, қолдан келген мүмкіндігін соның жолына бағыштауға тырысады. Халық тәрбиесі баланы жастай көпшіл, ынтымақшыл,сый-сыйапат көрсете білетін өнегелі азамат болуын көздеген. Баладан адамгершілік қасиетті талап еткен. Баланы күту, бағу,мәпелеу, тәрбиелеу, әлпештеп ақ бесікке салу, оның мәңгілік қамқоршысы болу-ата-ананың борышы. Бала туғанда шілдехана жасау, жас нәрестенің дүниеге келуін өздеріне бақыт санау жалпыхалықтық салтқа, әдет-ғұрыпқа, эстетикалық идеалға айналған: Бармақтарың майысып, Ұста болар ма екенсің,- деп, бала халыққа әр жақты өнерімен,білімімен,игі істерімен танылса деп арман еткен: Таңдайларың тақылдап, Сөйлегенде сөз бермей, Шешен болар ма екенсің,- деп, бесікте жатқан нәрестенің болашағын ойлаған. Қай іске,қай өнерге болса да икемі бар сегіз қырлы, бір сырлы азамат болуын көздейді. Сондықтан да өз сәбиін өнердің, еңбектің қай түріне болса да баули беруді, ынталандыра беруді мақсат еткен. Бесік жырында адамның басынан кешірген тағдыры, қайғысы мен қуанышы, рахаты жырланады. Бесік жырының әсем де жеңіл айтылуы оның сазды әуенге қосылып, сондайлық баппен шырқалуы баланың көңіл – күйін ашып, оны көңілдендіреді. Бесіктің тербелуі мен ән ырғағының бір шығуы бала тербеткен ананың да, бесікте жатқан баланың да жүректерінің бірге соққандай әсері сезіледі. Бесік жыры ғасырлар бойы ұзақ өмір сүріп, ұрпақтан ұрпаққа ұласуымен қатар оған бала тәрбиелеуде заманы қойған талап, мақсатқа қарай жаңа мазмұнда, жаңа түрде айтылатын шумақтар қосыла берген. Бұл жыр оларды алға қарай талпынуға, ілгері ұмтылуға, жігер – қайратының шыңдалуына бастайды. Бесікте жатқан баланы тәрбиелеу ісінде халық осыларға зор мән берген. жүктеу/скачать 196.62 Kb. Достарыңызбен бөлісу: