параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)

параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі (төмендетілген оқу жүктемесімен)

25. 
    Бағдарламада «оқыту мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында «10»-сынып, «2.1» – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» – оқыту мақсатының реттік саны.
    

1. Заттардың бөлшектері:

Білім алушылар жасай алады
	10-сынып	11-сынып
1.1	10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық
Атомдар,	заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат
молекула	массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы,
лар және	Авогадро заңы;
иондар	10.1.1.2 зат мөлшері шамасын және стехиометриялық
	заңдарды қолданып есептеулер жүргізу
1.2	10.1.2.1 «нуклидтер» мен «нуклондар» ұғымының
Атомның	мағынасын түсіндіру;
құрамы	10.1.2.2 қоспадағы химиялық элементтің табиғи
мен	изотоптарының орташа салыстырмалы атомдық
құрылыс	массаларын есептеу;
ы	10.1.2.3 радиоактивтіліктің табиғатын және
	радиоактивті изотоптарды қолдануды түсіндіру
1.3	10.1.3.1 квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін
Атомда	атау;
электрон	10.1.3.2 алғашқы 36 химиялық элементтің электрондық
дардың	конфигурациясын жазу
қозғалыс
ы мен
таралуы
1.4	10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі
Химиялы	бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру;
қ	10.1.4.2 қос және үш еселі байланыстың түзілуін
байланыс	түсіндіру;
тың	10.1.4.3 ковалентті байланыстың қасиеттерін сипаттау;
түрлері	10.1.4.4 әртүрлі гибридтену түрлерін түсіндіру;
	10.1.4.5 заттың құрылысы мен қасиеттерінің өзара
	байланысын түсіндіру;
	10.1.4.6 атомдардың электртерістілік ұғымының
	физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде
	химиялық байланыстың түрін болжау;

иондық байланыстың қарама-қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну; металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру; сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру; кристалл тор типтері және байланыс түрлері әртүрлі қосылыстардың қасиеттерін болжау

Білім алушылар білуі тиіс:
	10-сынып	11-сынып
2.1	10.2.1.1 химиялық элемент	11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің
Периодт	атомдарының қасиеттерінің	физикалық және химиялық
ық заң	өзгеру заңдылықтарының	қасиеттерінің өзгеру
және	сипаттау: радиусы, иондану	заңдылықтарын түсіндіру;
периодты	энергиясы,	11.2.1.2 14 (ІV) элементтерінің
қ жүйе	электронтартқыштық,	және олардың қосылыстарының
	электртерістілік және тотығу	химиялық қасиеттерін
	дәрежесі	сипаттайтын реакция теңдеулерін
	10.2.1.2 период және топ	құрастыру;
	бойынша химиялық	11.2.1.3 14 (ІV) топэлементтерінің
	элементтердің оксидтерінің,	+2 және +4 тотығу дәрежелі
	гидроксидтерінің және сутекті	оксидтерінің қасиеттерін
	қосылыстарының қышқылдық-	түсіндіре алу
	негіздік қасиеттерінің өзгеру	11.2.1.5 14 (ІV) топ элементтерінің
	заңдылығын түсіндіру	жай заттары және химиялық
	10.2.1.3 - периодтық кестеде	қосылыстарының алыну әдістерін
	орналасуы бойынша химиялық	сипаттау;
	элементтердің және олардың	11.2.1.6 14 (ІV) топ элементтерінің
	қосылыстарының қасиеттерін	және оның қосылыстарының
	болжа	таралуы және қолданылуы туралы
	10.2.1.4 топ бойынша	мәліметтерді талдау
	галогендердің физикалық және	11.2.1.7 аммоний ионындағы
	химиялық қасиеттерінің өзгеру	байланыстардың түзілу
	заңдылықтарын түсіндіру	механизмін түсіндіру
	10.2.1.5 галогендердің тотығу-	11.2.1.8 газ тәрізді аммиактың
	тотықсыздану реакция	және оның сулы ерітіндісінің
	теңдеулерін құрастыру	химиялық қасиеттерін
	10.2.1.6 галогендер және	сипаттайтын реакция теңдеулерін
	олардың қосылыстарының	құрастыру
	физиологиялық ролін анықтау	11.2.1.9 аммиакты өнеркәсіпте
	10.2.1.7 2 (ІІ) топ элементтерінің	өндірудің (Габер процесі) ғылыми
	физикалық және химиялық	принциптерін түсіндіру;

қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіре алу 10.2.1.8 - табиғаттағы карбонаттар айналымының схемасын құру және олардың қолданылу аймағын атау

азот тыңайтқыштары өндірісі үдерісін түсіндіру; азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау; азот қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін азайту мәселелерін шешудің жолдарын ұсыну; - күкіртсутектің тотықсыздандырғыш қасиеттерін түсіндіру; - сульфид-ионының сапалық реакциясын білу; - атмосфераның күкірт диоксидімен ластану көздерін және қышқыл жаңбырдың түзілу мәселелерін атау; 11.2.1.16- тағам өнеркәсібінде күкірт (IV) оксидін қолданылу аймағын атау; - күкірт қышқылын жанасу әдісімен алу процесін түсіндіру; - күкірт қышқылын өнеркәсіптік өндірудің ғылыми принциптерін түсіндіру; - күкірт қышқылының қолдану аймағын атау; - ауыспалы элементтер айнымалы тотығу дәрежесін көрсететінін білу; атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсіндіру; кешенді қосылыстың құрылымын сипаттау; - ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттау; гемоглобин құрамында темір (+2) кешенінің болатынын түсіндіру және оттегін

		тасымалдаудағы оның ролін түсіну; 11.2.1.25 иіс газымен улану қалай жүретіндігін түсіндіру және алғашқы көмек көрсету әдісін сипаттау
2.2 Заттар	10.2.2.1 қалыпты және	11.2.2.1 параллель жүретін
массасын	стандартты жағдайда «молярлық	реакциялар теңдеулері бойынша
ың	концентрация», «молярлық	есептер шығару;
сақталу	көлем» шамаларын қолданып	11.2.2.2 тізбектеле жүретін
заңы	есептеулер жүргізу;	реакция теңдеулері бойынша
	10.2.2.2 бастапқы заттардың	есептер шығару;
	белгiлi зат мөлшерлері
	(массалары, көлемдері, бөлшек
	сандары) бойынша реакцияға
	қатысқан заттардың бiреуi артық
	мөлшерде және құрамында
	белгілі үлесте қоспалары бар
	болған жағдайда реакция
	өнiмдерiнiң зат мөлшерлерін
	(массаларын, көлемдерін,
	бөлшек сандарын) есептеу;
	10.2.2.3 теориялық мүмкіндікпен
	салыстырғандағы реакция
	өнімінің шығымын пайызбен
	есептеу;
2.3	10.2.3.1 электронды баланс	11.2.3.1 металдарды алудың
Стандарт	әдісімен тотығу-тотықсыздану	маңызды әдістерін талдау:
ты	реакциясы теңдеулерін	гидрометаллургия,
электрон	құрастыру;	пирометаллургия,
дық	10.2.3.2 жартылай иондық	электрометаллургия және
потенциа	реакция әдісімен тотығу –	олардың артықшылықтары мен
лдар	тотықсыздану реакцияларының	кемшіліктерін бағалау;
	электрондық-иондық	11.2.3.2 ғылымда, техникада және
	теңдеулерін құрастыру;	тұрмыста қолданылатын маңызды
	10.2.3.3 «стандартты	құймалардың құрамын білу:
	электродтық потенциал»	шойын, болат, жез, қола,
	ұғымын түсіндіру;	мельхиор, дюралюминий;
	10.2.3.4 сулы ерітіндідегі	11.2.3.3 шойын және болатты алу
	химиялық реакциялардың жүру	әдістерін және қасиеттерін
	мүмкіндігін болжау үшін	сипаттау;
	стандартты электродтық	11.2.3.4 металдарды
	потенциалдар кестесін қолдану;	электролизбен алу әдісін
	10.2.3.5 гальваникалық элементті	түсіндіру;
	химиялық реакция энергиясын	11.2.3.5 гальваностегия,

электр энергиясына айналдыратын құрылғы есебінде түсіну; гальваникалық элементтің жұмыс принципін түсіндіру; аккумуляторларды зарядтау және разрядтау процесін сипаттау;

гальванопластика процестерін ажырату; коррозиядан қорғау және декоративті мақсаттар үшін гальваникалық жабындарды қолдану принциптерін зерделеу; химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптерін атау; материалдарды екіншілік қайта өңдеудің қажеттілігін негіздеу; металлургия өнеркәсібінің экологиялық проблемаларын түсіндіру

3. 
   Химиялық реакциялар энергетикасы:
   

Білім алушылар жасай алады
	10-сынып	11-сынып
3.1 Экзотермиялық және эндотермия-лық реакциялар	ішкі энергия және энтальпия өзгерістер жылу эффектісі болып табылатындығын түсіну химиялық реакциялар - байланыстардың үзілуі мен жаңа байланыстардың түзілу процесін қамтитындығын түсіну; реакцияның энтальпия өзгерісін тәжірибе жүзінде анықтау және оны анықтамалық деректер негізінде есептеу; Гесс заңының физикалық мәнін түсіндіру және оны химиялық реакцияның энтальпия өзгерісін есептеу үшін қолдана алу; энтропияны жүйенің ретсіздік өлшемі ретінде түсіндіру және оны анықтамалық деректер бойынша есептеу
3.2 Химиялық реакциялардың жылдамдығы	гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу қарапайым реакциялардың орташа жылдамдығына есептеулер жүргізу қайтымды реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңының қолданылатындығын түсіндіру

	әрекеттесуші массалар заңы бойынша есептеулер жүргізу; химиялық реакция жылдамдығына қысымның әсерін түсіндіру химиялық реакция жылдамдығына температураның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу химиялық реакция жылдамдығына концентрацияның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу «белсендіру энергиясы» ұғымының физикалық түсіндіру катализ процесінің мәнін түсіндіру гомогенді және гетерогенді катализді ажырату катализаторлардың әсер ету механизмін түсіндіру
3.3 Химиялық тепе-теңдік	химиялық тепе-теңдіктің динамикалық сипатын түсіндіру; химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау; не себепті катализатор тепе- теңдіктің тез орнауына әсер ететінін, бірақ ығысуына әсер етпейтіндігін түсіндіру; әр түрлі факторлардың тепе- теңдіктің ығысуына әсерін тәжірибе жүзінде зерттеу; реакция үшін тепе-теңдік константасының өрнегін құру; тепе-теңдік константасына әр түрлі факторлардың әсерін болжау; тепе-теңдік константасына қатысты есептерді шығару;
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе- теңдіктер		11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед- Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау және түсіну; 11.3.4.2 судың иондық

көбейтіндісін білу; күшті қышқыл және күшті негіздің pH ін есептеу; буферлі ерітінділердің әсер ету принципін түсіндіру; буферлі ерітінділердің қолдану аймағын атау;

3. 
   Химия және қоршаған орта
   

Білім алушылар жасай алады
	10-сынып	11-сынып
4.1 Жер химиясы		«Жасыл химияның» 12 принципін атау және оны түсіндіру; атмосфера, гидросфера және литосфераның ластану масштабын түсіндіру; озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу; «парникті эффектінің» салдарларын болжау; «парникті эффектінің» және озон қабатының бұзылу мәселелерін ажырату; ғаламдық мәселелерді шешудің жолдарын бағалау
4.2 Көміртек және оның қосылыстары	- органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну - көмірсутектердің эмпирикалық, молекулалық, құрылымдық және кеңістіктік формулаларын	альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының функциональды топтарының құрылысын сипаттау; альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын құрастыру және

ажырату - функционалдық топтар бойынша органикалық қосылыстардың негізгі кластарын ажырату - гомологтық қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру - қосылыстардың құрылымдық формуласын құру және оларды IUPAC номенклатурасы бойынша атау - изомерия түрлерін атау және изомерлер формулаларын құрастыру: құрылымдық, байланыстың орны бойынша, функционалдық топтар және классаралық изомерлер - әр түрлі алкандардың жану процесін зерттеу және олардың отын ретінде қолдануын түсіндіру - алкандардың жану өнімдерін және қоршаған ортаға экологиялық салдарын бағалау - берілген жану өнімдері бойынша заттың гомологтық қатары бойынша молекулалық формуласын анықтау - алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру - «қанықпағандық» терминін және оның қосылыстың қасиеттеріне әсерін түсіндіру - алкендердің қанықпағандығын тәжірибе жүзінде дәлелдеу

оларды IUPAC бойынша атау карбон қышқылдарының физикалық қасиеттерін және алыну жолдарын түсіндіру альдегидтер және кетондардың нуклеофильді қосылу реакциясына мысалдар келтіру карбон қышқылдарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру этерификация реакциясының механизмін сипаттау карбон қышқылдары, күрделі эфирлер, сабын, синтетикалық жуғыш заттар және биодизельді отындардың қолданылу аймағын атау майлардың құрамы мен құрылысын білу бензол молекуласының құрылымын түсіндіру бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру бензолды нитрлеу және галогендеу реакциясының механизмін түсіндіру; органикалық қосылыстар синтезі үшін бензол реакциясының маңыздылығын түсіндіру толуол молекуласындағы атомдардың өзара әсерлесуін түсіндіру «мономер», «құрылымдық буын», «олигомер», «полимер», «полимерлену дәрежесі» негізгі ұғымдарын ажырату полимерлену реакциясының теңдеуін құрастыру, поликонденсация

- электрофильді және нуклеофильді бөлшектерді ажырату - полимерлеу реакциясының мәнін түсіндіру - химиялық реагенттерге қатысы бойынша пластиктердің салыстырмалы инерттілігін тәжірибе жүзінде дәлелдеу полиэтилен өндірісі процесінің схемасын құру полиалкендердің қолдану аймағын атау және олардың өнімдерін қайта өңдеудің маңыздылығын бағалау алкадиендердің құрылысы негізінде олардың қасиеттерін түсіндіру каучук пен резинаның табиғатта таралуын, алыну жолдарын оқу алкиндердің құрылымдық формулаларын құрастыру, химиялық қасиеттері мен алыну жолдарын оқу мұнайды айдау үдерісінің маңызын түсіну және қолданылу аясын сипаттау термиялық және катализдік крекинг процесін түсіндіру мұнайға серік газдардан маңызды өнімдер алу жолдарын білу спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил

реакциясының теңдеуін құру поликонденсация реакциясы негізінде алынатын полимерлер гидролизденіп, биологиялық ыдырай алатынын түсіну полиэтилен, полипропилен, полистирол, тефлон, поливинилхлорид, полиметилметакрилат, полиэфир, фенолформальдегид шайыры және олардың негізінде алынған пластмассалардың қасиеттерін, қолдану аймағын атау пластмасса және наноталшықтарды тәжірибе жүзінде анықтау қоршаған ортаға пластиктер өндірісінің және қолданысының әсерін талдау полимерлерді утилизациялау процесін сипаттау жаңа материалдарды жасаумен және өндірумен айналысатын ғылымдар саласын атау аспиринді, таксолды физиологиялық белсендігі жоғары табиғи және синтетикалық қосылыстардың өкілдері ретінде атау физиологиялық белсенділік үшін хиральділік және молекулалық қабаттың маңыздылығын түсіндіру синтетикалық дәрілік препарат үлгісі ретінде аспиринді алу процесін сипаттау дәрілік заттарды өндіру проблемаларын атау «нанобөлшек», «нанохимия» және «нанотехнология» ұғымдарының

тобының саны бойынша жіктеу 10.4.2.25 - молекуладағы атомдардың өзара әсері негізінде спирттердің химиялық қасиеттерін түсіндіру 10.4.2.26- біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу - этанолды этиленді гидратациялау және глюкозаны ашыту арқылы алу реакциясының теңдеулерін құрастыру - этанолды алу әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау; спирттердің адам ағзасына уытты әсерін зерделеу фенолдың құрамы мен құрылысын, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуын білу галогеналкандарды алу реакциясының радикалды механизімін түсіндіру; 10.4.2.32 галогеналкандардың әсеріне байланысты қоршаған ортада туындаған мәселелерді айқындау; нуклеофильді реагенттермен галогеналкандардың реакция теңдеулерін құрастыру; 10.4.2.34 галогеналкандардың нуклеофильді орынбасу реакциясының механизмін түсіндіру;

физикалық мәнін түсіндіру; нанобөлшектерді синтездеу және зерттеу әдістерін сипаттау; нанобөлшектердің қолдану аймағын атау наноматериалдардың ерекшеліктерін сипаттау көміртекті нанобөлшектер құрылымын сипаттау: фуллерен С60, графен, нанотүтік, наножіп, наноталшықтар; кристалдарды өсіру және полимеризациялау жолымен наноматериалдардың алынуын сипаттау жаңа полимерлер және композициялық материалдар өндірудің маңыздылығын түсіндіру; сапалық реакциялар көмегімен функционалды топтарды анықтау 11.4.2.3 физикалық және химиялық сынақ көмегімен қосылыстарды анықтау органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысын сипаттау қарапайым органикалық синтезді жүргізе алу және түзілген өнімнің шығымын бағалау

3. 
   Химия және өмір:
   

Білім алушылар жасай алады
	10- сынып	11-сынып
5.1 Биохимия		аминдердің жіктелуін және номенклатурасын білу; аммиак және аминдер құрылымын салыстыру; аминдердің физикалық қасиеттерін түсіндіру; аммиак, аминдер және анилиннің негіздік қасиеттерін салыстыру; нитрилдерді тотықсыздандыру арқылы және галогеналкандардан нуклеофильді орынбасу реакциялары арқылы аминдердің түзілу механизмін сипаттау; нитроқосылыстарды тотықсыздандырып анилин алу реакциясы теңдеуін құрастыру; аминқышқылдардың жүйелі және тривиальді аталуынбілу; аминқышқылдар молекулаларының құрамын, құрылысын сипаттау; алмастырылатын және алмастырылмайтын аминқышқылдардың биологиялық ролін түсіндіру; аминқышқылдардың биполярлы иондар түзу қабілетін түсіндіру; аминқышқылдардың екідайлылығын тәжірибе жүзінде дәлелдеу; -аминқышқылдардан нәруыздар алу кезінде пептидтік байланыстардың түзілуін түсіну; нәруыздар гидролизнің реакция теңдеуін құрастыру; глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлозаның молекулаларының сызықты және циклді формасын құрастыру; глюкозаның функционалдық топтарын тәжірибе жүзінде анықтай алу; глюкозаның спирттік, сүт қышқылды, май қышқылды ашу реакцияларының теңдеулерін құрастыру; крахмалға сапалық реакция жүргізе алу; сахароза, крахмал, целлюлозаның гидролиз өнімдерін атау; крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру; нәруыздардың өмір үшін ролін сипаттау гидролиз реакциясы бойынша берілген деректер негізінде полипептидтің құрамын анықтау; ақуызға сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде

жасау; «құлып және кілт» моделі тұрғысынан ферменттердің әрекетін және ферментативті катализ процесін түсіндіру; ингибирлі бәсекелестікті түсіндіру; ДНҚ құрылымының моделін сипаттау; ДНҚ молекуласындағы ақуыздың біріншілік құрылымын кодтау жүйесін түсіндіру; АТФ гидролизі құрылымын және сызбасын құрастыру; биологиялық маңызды металдардың: темір, магний, кальций, калий, натрийдің ролін бағалау; қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау; ауыр металдардың тірі ағзаға уытты әсерін түсіндіру

26. 
    Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
    
27. 
    Осы оқу бағдарламасы Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған