Бағдарламада «оқыту мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында «10»-сынып, «2.1» – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, «4» – оқыту мақсатының реттік саны.
Заттардың бөлшектері
Білім алушылар жасай алады
10-сынып
11-сынып
1.1 Атомдар, молекулалар және иондар
10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы,
көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы;
1.2 Атомның құрамы мен
10.1.2.1 «нуклидтер» мен «нуклондар» ұғымының мағынасын түсіндіру;
құрылысы
қоспадағы химиялық элементтің табиғи изотоптарының орташа салыстырмалы атомдық массаларын есептеу;
радиоактивтіліктің табиғатын және радиоактивті изотоптарды қолдануды түсіндіру
1.3 Атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы
квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін атау;
алғашқы 36 химиялық
элементтің электрондық конфигурациясын жазу
1.4 Химиялық байланыстың түрлері
донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру;
заттың құрылысы мен қасиеттерінің өзара байланысын түсіндіру;
атомдардың электртерістілік ұғымының физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде химиялық байланыстың түрін болжау;
иондық байланыстың қарама- қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну;
металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру;
сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру;
Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары
Білім алушылар білуі тиіс:
10-сынып
11-сынып
2.1
Периодтық
10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру
11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық
заң және периодтық жүйе
заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі
период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру
топ бойынша галогендердің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру
2 (ІІ) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіре алу
- табиғаттағы карбонаттар айналымының схемасын құру және олардың қолданылу аймағын атау
және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру;
11.2.1.2 14 (ІV)
элементтерінің және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру;
11.2.1.3 14 (ІV) топэлементтерінің +2 және
+4 тотығу дәрежелі оксидтерінің қасиеттерін түсіндіре алу
14 (ІV) топ элементтерінің жай заттары және химиялық қосылыстарының алыну әдістерін сипаттау;
азот
молекуласының төмен химиялық белсенділігін түсіндіріңіз
аммоний ионындағы байланыстардың түзілу механизмін түсіндіру
азот
тыңайтқыштары өндірісі үдерісін түсіндіру;
азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау;
азот
қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін азайту мәселелерін шешудің жолдарын ұсыну;
- күкіртсутектің тотықсыздандырғыш қасиеттерін түсіндіру;
күкірт диоксидімен ластану көздерін және қышқыл жаңбырдың түзілу мәселелерін атау;
тағам өнеркәсібінде күкірт (IV) оксидін қолданылу аймағын атау;
- күкірт қышқылын жанасу әдісімен алу процесін түсіндіру;
- күкірт қышқылының қолдану аймағын атау;
- ауыспалы элементтер айнымалы
тотығу дәрежесін көрсететінін білу;
атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсіндіру;
кешенді қосылыстың құрылымын сипаттау;
гемоглобин құрамында темір (+2) кешенінің болатынын түсіндіру және оттегін тасымалдаудағы оның ролін түсіну;
иіс газымен улану қалай жүретіндігін түсіндіру және алғашқы көмек көрсету әдісін
сипаттау
2.2 Заттар массасының сақталу заңы
қалыпты және стандартты жағдайда «молярлық концентрация», «молярлық көлем» шамаларын қолданып есептеулер жүргізу;
бастапқы заттардың белгiлi зат мөлшерлері (массалары, көлемдері, бөлшек сандары)
11.2.2.1 параллель жүретін реакциялар теңдеулері бойынша есептер шығару;
бойынша реакцияға қатысқан заттардың бiреуi артық мөлшерде және құрамында белгілі үлесте қоспалары бар болған жағдайда реакция өнiмдерiнiң зат мөлшерлерін (массаларын,
көлемдерін, бөлшек сандарын) есептеу;
гальваникалық элементтің жұмыс принципін түсіндіру;
аккумуляторларды зарядтау және разрядтау процесін сипаттау;
және тұрмыста қолданылатын маңызды құймалардың құрамын білу: шойын, болат, жез, қола, мельхиор, дюралюминий;
шойын және болатты алу әдістерін және қасиеттерін сипаттау;
«Жасыл химияның» 12 принципін атау және оны түсіндіру;
атмосфера, гидросфера және литосфераның ластану масштабын түсіндіру;
озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу;
«парникті эффектінің» салдарларын болжау;
ғаламдық мәселелерді
шешудің жолдарын бағалау
4.2 Көміртек және оның қосылыстары
10.4.2.1 - органикалық химия
- бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну
- көмірсутектердің эмпирикалық, молекулалық, құрылымдық және кеңістіктік формулаларын ажырату
- гомологтық қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру
- қосылыстардың құрылымдық формуласын құру және оларды IUPAC номенклатурасы бойынша атау
- изомерия түрлерін атау және изомерлер формулаларын құрастыру: құрылымдық, байланыстың
альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының функциональды топтарының құрылысын сипаттау;
альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын құрастыру және оларды IUPAC бойынша атау
альдегидтер және кетондарды алудың түрлі әдістерін түсіндіру
карбон қышқылдарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру
карбон қышқылдарының физикалық қасиеттерін және алыну жолдарын түсіндіру
карбон қышқылдары, күрделі эфирлер, сабын, синтетикалық жуғыш заттар және биодизельді отындардың
орны бойынша, функционалдық топтар және классаралық изомерлер
- әр түрлі алкандардың жану процесін зерттеу және олардың отын ретінде қолдануын түсіндіру
- алкандардың жану өнімдерін және қоршаған ортаға экологиялық салдарын бағалау
- берілген жану өнімдері бойынша заттың гомологтық қатары бойынша молекулалық формуласын анықтау
- алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру
- «қанықпағандық» терминін және оның қосылыстың қасиеттеріне әсерін түсіндіру
- алкендердің қанықпағандығын тәжірибе жүзінде дәлелдеу
- химиялық реагенттерге қатысы бойынша пластиктердің салыстырмалы инерттілігін тәжірибе жүзінде дәлелдеу
полиэтилен өндірісі процесінің схемасын құру
алкадиендердің құрылысы негізінде олардың қасиеттерін түсіндіру
каучук пен резинаның табиғатта таралуын, алыну жолдарын оқу
алкиндердің құрылымдық формулаларын құрастыру, химиялық қасиеттері мен алыну жолдарын оқу
бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру
толуол молекуласындағы атомдардың өзара әсерлесуін түсіндіру
«мономер»,
«құрылымдық буын», «олигомер»,
«полимер», «полимерлену дәрежесі» негізгі ұғымдарын ажырату
полимерлену реакциясының теңдеуін құрастыру, поликонденсация реакциясының теңдеуін құру
поликонденсация реакциясы негізінде алынатын полимерлер гидролизденіп, биологиялық ыдырай алатынын түсіну
пластмасса және наноталшықтарды тәжірибе жүзінде анықтау
қоршаған ортаға пластиктер өндірісінің және қолданысының әсерін талдау
полимерлерді утилизациялау процесін сипаттау
жаңа материалдарды жасаумен және өндірумен айналысатын ғылымдар саласын атау
аспиринді, таксолды физиологиялық белсендігі жоғары табиғи және синтетикалық қосылыстардың өкілдері ретінде атау
синтетикалық дәрілік препарат үлгісі ретінде аспиринді алу процесін сипаттау
дәрілік заттарды өндіру проблемаларын атау
«нанобөлшек»,
катализдік крекинг процесін түсіндіру
мұнайға серік газдардан маңызды өнімдер алу жолдарын білу
спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил тобының саны бойынша жіктеу
10.4.2.20- біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу
- этанолды этиленді гидратациялау және глюкозаны ашыту арқылы алу реакциясының теңдеулерін құрастыру
- этанолды алу әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау;
спирттердің адам ағзасына уытты әсерін зерделеу
фенолдың құрамы мен құрылысын, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуын білу
галогеналкандарды алу реакциясының радикалды механизімін түсіндіру;
галогеналкандардың әсеріне байланысты қоршаған ортада туындаған мәселелерді
айқындау;
«нанохимия» және
«нанотехнология» ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру;
нанобөлшектерді синтездеу және зерттеу әдістерін сипаттау;
нанобөлшектердің
қолдану аймағын атау
наноматериалдардың ерекшеліктерін сипаттау
сапалық реакциялар көмегімен функционалды топтарды анықтау
физикалық және химиялық сынақ көмегімен қосылыстарды анықтау
органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысын сипаттау
қарапайым органикалық синтезді жүргізе алу және түзілген өнімнің шығымын бағалау