Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық- гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған «Химия» оқу пәні
бойыншаүлгілікоқубағдарламасыніскеасыружөніндегі
ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар
бөлімі
Тақырыбы/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны
Оқыту мақсаттары
1-тоқсан
10.1 Атом құрылысы
Атом құрылысының заманауи теориясы. Атомдағы электрон күйі және қозғалысы. Көрсетілім №1 «Атом
құрылысы моделі»
- атом құрылысының заманауи теориясын білу
- s, p, d, f орбитальдарының пішінін ажырату
Квант саны. Клечковский ережесі
- квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін білу;
- алғашқы 36 химиялық элементтің электрондық конфигурациясын жазу
Изотоптар. Есеп шығару:
«Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша
10.1.2.3 - радиоактивтілік табиғатын және радиоактивті изотоптардың қолданылуын түсіндіру;
10.1.1.1 - құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық
қосылыстың химиялық формуласын табу»
формуласын шығару
Радиоактивті заттар туралы түсінік.
Ядролық реакциялар және олардың Қазақстанның энергетикалық потенциалындағы
маңызы
- радиоактивті заттар ұғымын білу;
- Қазақстан энергетикалық потенциалында ядролық реакциялар мәнін түсіну
10.1
Период-тық заң және химиялық элементтер- дің период- тық жүйесі
Периодтық заң және периодтық жүйе атом құрылысы тұрғысынан.
Атом валенттілігі және валенттілік мүмкіндігі. Атомның тотығу дәрежесі
Негізгі топшада және периодта элемент қасиеттерінің
периодты өзгеруі
- периодтық заңның физикалық мәнін түсіндіру
- валенттілік және атомның тотығу дәрежесі ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру;
- химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі
Периодта және топта қосылыстардың қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары
10.2.1.4 - период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын
түсіндіру
Қоршаған ортаның химиялық бейнесін және технология мен ғылымның дамуы үшін периодтық
заңның мәнін түсіну
10.2.1.5 - периодтық кестенің ашылуымен байланысты дамыған ғылымдардың негізгі бағыттарын тізімдеу
10.1
Химия-лық байланыс және зат құрылысы
Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты Ковалентті химиялық байланыс. Ковалентті химиялық байланыс қасиеттері Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы
механизммен түзілуі
- донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру;
Атом орбитальдарының гибридтелуі (sp, sp2, sp3) және молекула геометриясы
- әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру;
- BF3, CH4, NH3, H2O, ВеСl2 мысалында молекуланың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігін түсіндіру
Ионды химиялық байланыс және иондық кристалдық тор.
Металдық байланыс және металдық кристалдық тор.
Көрсетілім №3
«Натрий, мыс хлоридтерінің кристалдық тор моделі»
- иондық байланыстың қарама- қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну;
- металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру
Сутектік байланыс. Жай және күрделі заттардың қасиеттерінің химиялық байланыс және кристалдық тор типіне тәуелділігі.
Зертханалық тәжірибе
№ 1 « Әртүрлі химиялық байланысты заттардың молекуласын даярлау. Түрлі кристалдық торлы заттардың
қасиеттерін оқу»
- кристалл тор типтері және байланыс түрлері әртүрлі қосылыстардың қасиеттерін болжау
2-тоқсан
10.2
Химия-лық реакция-лар заңдылы-ғы
Жай, бинарлы және күрделі бейорганикалық заттардың қатысуымен тотығу-тотығу реакциялары
- зат формуласы бойынша элементтің тотығу дәрежесін анықтай алу;
- электронды баланс әдісін қолданып тотығу және тотықсыздану теңдеулерін құрастыра алу
Тұз ерітінділерінің және балқымаларының электролизі.
Көрсетілім №4
«Өнеркәсіптік үдерістер электролизінің бейне көрсетілімдері: мыс, алюминий, натрий гидроксиді және хлоридінің
өнеркәсіптік өндірісі»
10.2.3.3 - ерітінді және балқыма арқылы электр тоғы өткен кезде жүретін үдерістерді оқу және түсіндіру;
Қышқыл, сілті және тұз ерітінділерінің рН- і
Тұздар гидролизі Зертханалық тәжірибе
№ 2 «Гидроксидтер, қышқыл және тұздар қасиеттерін зерттеу. Тұздар гидролизі» Зертханалық тәжірибе
№ 3 «Ерітінділер рН – ын, тұздар, негіздер және қышқылдардың сапалық құрамын тәжірибе арқылы
дәлелдеу»
- ерітіндінің рН мәні бойынша тұздар, қышқылдар және гидроксид ерітінділерінің сапалық құрамын дәлелдеу;
- оның сапалық құрамы бойынша тұз ерітінділерінің ортасын болжау
Химиялық реакциялардың жылу эффектісі және оның маңызы
Көрсетілім №5 «Экзо –
эндотермиялық реакциялар»
- жылу эффектісі бойынша химиялық реакцияларды жіктей алу;
- химиялық реакциялардың жылу эффектісі мәнін тұсіндіру;
10.2
Кинетика
Химиялық реакция жылдамдығы.
Химиялық реакция жылдамдығына әсер
ететін факторлар.
10.3.2.1 - химиялық реакция жылдамдына әртүрлі факторлар өзгерісінің әсерін түсіндіру;
Катализаторлар мен ингибиторлар.
Гомогенді және гетерогенді катализ.
10.3.2.2 - химиялық реакция жылдамдығына катализаторлар және ингибиторлар әсерін түсіндіру;
10.2
Химиялық тепе-теңдік
Химиялық тепе-теңдік және оның ығысуына әсер етуші жағдайлар. Ле Шателье-Браун
принциптері.
- химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау;
Металдар және бейметалдар: химиялық элементтер және жай заттар.
Металдар мен бейметалдардың (атом, ион) құрылысы және кристалдық торларының ерекшелігі,
металдар мен бейметалдар, олардың қосылыстарының қасиеттерінің период және топ бойынша өзгеруі
Көрсетілім №6
«Металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының үлгілері; металдардың
кристалдық тор модельдері»
- металдар және бейметалдар құрылысының ерекшелігін сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, кристалл торы;
- период және топта металл, бейметалл және олардың қосылыстарының қасиеттерінің өзгеру заңдылығын болжау
Металдар және бейметалдар: негізгі физикалық және химиялық қасиеттері. Металдардың электрохимиялық кернеу қатары.
Зертханалық тәжірибе
№4 «Типтік металдар, бейметалдар мен амфотерлі элементтердің химиялық қасиеттері»
- металдар және бейметалдардың негізгі физикалық қасиеттерін түсіндіру;
- электрохимиялық кернеу қатарында металдардың орналасу принципін түсіну;
- металдар және бейметалдардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру;
- типтік металдар, бейметалдар мен амфотерлі элементтердің химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттеу
Металдар, бейметалдар және
10.2.1.14 - металдар, бейметалдар және олардың қосылыстарының табиғатта
олардың қосылыстарының табиғатта кездесуі
таралуы туралы білу;
10.4.1.1 - кейбір металдар мен бейметалдардың және олардың
қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін зерделеу
Тірі ағзалардың іс- әрекетінде метлдар және бейметалдардың биологиялық ролі
10.4.1.2 - тірі ағзалардың іс- әрекетінде металдар және бейметалдардың биологиялық рөлін түсіндіру
10.3
Маңыз-ды s-элемент- тер және олардың
қосылыстар ы
Химиялық элементтердің периодтық жүйесіндегі s-элементтердің орны, атом құрылысының ерекшелігі, олардың металдық және тотықсыздандырғышт
ық қасиеттерін салыстыру
10.2.1.15 - атом құрылысы негізінде s- элементтердің жалпы қасиеттерін түсіндіру;
Натрий, калий және олардың маңызды қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы, биологиялық маңызы. Көрсетілім №7
«Натрий, калий және кальцийдің сумен әрекеттесуі.
Натрий, калий және кальций иондарына сапалық реакция (жалын түсінің
өзгеруі)
- натрий, калий және олардың маңызды қосылыстарының алыну әдістерін білу;
- натрий, калий және кальцийдің сумен реакциясының химиялық белсенділігін ажыратуды түсіндіру
Судың кермектігі, оны жою жолдары.
Сілтілік металдар мен сілтілік жер металдарының табиғи қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары
- судың кермектігін және оны жою әдістерін түсіндіру;
- Қазақстанда таралған сілтілік және сілтілік жер металдардың табиғи қосылыстарын білу;
10.2.2.1 - металдар мен оның қосылыстарындағы генетикалық байланысты көрсететін химиялық реакция теңдеулері бойынша реагенттің немесе өнімнің массасына, зат
мөлшеріне есептер шығару
10.3
Маңыз-ды d-элемент- тер және олардың қосылыстар ы
d-элементтердің периодтық жүйедегі орны, атом құрылысының ерекшелігі.
Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хром және олардың
қосылыстарының кен орындары
10.2.1.18 - атом құрылысы негізінде d- элементтердің периодтық жүйедегі орнын түсіндіру;
10.4.1.5 - Қазақстандағы мыс, мырыш, темір, хром және олардың қосылыстарының кен орындары атау
Мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстары.
10.2.1.19 - мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстарының қасиеттерін және қолданылуын түсіндіру;
Хром және оның қосылыстары
10.2.1.20 - хром және оның
қосылыстарың қасиеттерін және қолданылуын түсіндіру
Темір және оның қосылыстары.
Зертханалық тәжірибе
№5 «Fe2+, Fе3+ иондарын тануға сапалық реакция»
- темір және оның қосылыстарының алынуын, тән физикалық және химиялық қасиеттерін сипаттау;
Fe2+, Fе3+ иондарын тани білу
Коррозия түрлері және коррозияның алдын алу шаралары
10.2.3.4 - коррозия түрлерін, коррозияның болу себептерін білу және оның конструкцияларының пайдалану ұзақтығына кері әсерін түсіндіру
10.2.2.2 - металдар қатысуымен жүретін химиялық реакциялар теңдеуі бойынша (құрамында қоспасы бар реагенттер, теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы практикалық шығымның массалық үлесі) есептер
шығару
4-тоқсан
10.4
Маңыз-ды p-элемент- тер және олардың қосылыстар ы
Периодтық жүйедегі р- элементтердің орны, олардың атом құрылысының ерекшеліктері.
Алюминий және олардың қосылыстары.
- атом құрылысы көзқарасы тұрғысынан периодта және топта р- элементтердің қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру;
- алюминий және оның құймаларының қолданылуын сипаттау;
Көміртек, кремний және олардың қосылыстарының қасиеттері.
- көміртек, кремний және олардың қосылыстарының физикалық, химиялық қасиеттерін оқып білу;
- иіс газымен уланудың қалай
Көміртек, кремний және олардың қосылыстарының
табиғатта таралуы.
жүретінін түсіндіру және алғашқы көмек көрсету әдістерін сипаттау
Азот молекуласы құрылысы және қасиеттерінің ерекшеліктері.
Аммиак, аммоний тұздары.
Ортофосфор қышқылы және фосфаттар.
Азот және фосфор қосылыстарының тыңайтқыш ретінде қолданылуы.
Азот оксидтерінің, нитраттар және фосфаттардың қоршаған ортаға экологиялық әсері. Пратикалық жұмыс
№1 «Аммиак алу, оның сулы ерітіндісінің және
аммоний тұздарының қасиеттерін зерттеу»
10.2.1.27 - молекула құрылысы негізінде азоттың төмен химиялық белсенділігін түсіндіру;
10.2.1.28- газтәрізді аммиактың және оның сулы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін және алынуын сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру;
10.4.1.6 - азот және фосфор қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін азайтудың мәселелерін шешу жолдарын ұсыну
Күкірт, оның оксидтері, қышқылдары, сульфаттар. Күкірт қышқылының қасиеттері
10.2.1.29 - құрамында күкірті бар қазбалы отындардың жануы кезіндегі күкірт диоксидінің түзілуін сипаттау;
- қышқыл жаңбырлардың қалыптасуындағы күкірт диоксидінің ролін және оның қоршаған ортаға әсерін түсіндіру;
- тағам өнімдерін консервілеуде күкірт диоксидінің қолданылуын түсіндіру
.А.М.Бутлеровтың органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясының негізгі қағидалары. Изомерия және гомологтық қатар
- А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидаларын білу;
- көмірсутектердің молекулалық, эмпирикалық, құрылымдық формулаларын ажырату;
- изомерлердің түрлерін атау және көміртек қаңқасы, еселі байланыстың орналасуы, функционалдық топтар және класаралық изомерлерінің
формулаларын құру
Органикалық заттардың номенклатурасы мен жіктелуі. Зертханалық тәжірибе №1 «Метан, этан, этилен, ацетилен, бензол, метанол, этанол, сірке қышқылы молекулаларының модельдері»
- гомологтық қатарлардың қалай түзілетіндігін түсіну;
- гомологтардың ұқсастығы мен айырмашалығын түсіндіру;
- қосылыстардың құрылымдық формулаларын құру және оларды IUPAC номенклатурасы бойынша атау
Органикалық қосылыстардың табиғатттағы және адам өміріндегі маңызы.
Органикалық химияның дамуындағы Қазақстандық
ғалымдардың ролі
- органикалық қосылыстардың адам өміріндегі маңызын түсіну
- қазақстандық ғалымдардың органикалық химияны дамуындағы үлесін түсіну
- әртүрлі алкандардың жану үдерісін зерттеу және олардың отын ретінде қолданылуын түсіндіру;
- алкандардың жану өнімдерін білу және олардың қоршаған ортаға әсерін бағалау;
- органикалық заттардың масссалық үлестері және олардың буының салыстырмалы тығыздығы бойынша органикалық заттардың
қарапайым молекулалық формуларын анықтау
Циклоалкандар
11.4.2.15 - циклоалкандардың гомологтық қатарын, құрылысын, физикалық, химиялық қасиеттерін.
қарастыру
Алкендер . Полиэтилен. Зертханалық тәжірибе
№ 2 «Этиленнің, ацетиленнің, мұнай үлгісінің және бензолдың калий перманганаты және
бром/ йод суы ерітінділеріне әсері»
11.4.2.16 - алкендердің алыну жолдарын,физикалық және химиялық қасиеттерін, құрылысын, гомологтық қатарын қарастыру:
Практикалық жұмыс
№1 «Этиленді алу және қасиеттерін зерттеу»
11.4.2.17 - этиленнен этанолды алу және оның физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу
11.2.4.18 - алкендердің сапалық реакциясын білу (қанықпағандық)
11.4.2.21 - алкиндердің алыну жолдарын, физикалық және химиялық қасиеттерін, құрылысын, гомологтық қатарын қарастыру
Арендер және олардың туындылары
- электрондардың делокализациясы тұрғысынан бензол молекуласының құрылымын түсіндіру;
- бензолды және оның гомологтарын алу реакцияларының
теңдеулерін құру;
Көмірсутектердің және олардың туындыларының генетикалық байланысы
- органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысының сызбанұсқасын құру;
- өнімнің шығымын реагант мөлшері (көлем, масса) және реакция өнімнің берілген шамасы (көлем,
массса) бойынша есептеу
Көмірсутектердің табиғи көздері және олардың Қазақстандағы кен орындары.
Газ, мұнай, көмірді өңдеу. Казақстанда көмір және мұнай-газ
- көміртек қосылыстарын отын ретінде қолдануға болатынын білу;
- көмір, мұнай, табиғи газдардың Қазақстандағы кен орындарын карта бойынша анықтау;
11.4.2. 28 - шикі мұнайды айдау өнімдерінің қолдану аясын білу;
өндірістерінің дамуы. Қазақстанда өнімді өндірудегі, өңдеудегі экологиялық аспектілер
- қазба отындар қорының шектеулі екенін түсіну;
- көмірсутек отындарын жағу қоршаған ортаның ластануына әкеп соғатынын және оның климатқа әсерін
білу
3-тоқсан
11.3
Оттекті органикалы қ қосылыстар
Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі
- спирттер, альдегидтер, кетондар,карбон қышқылдары, эфирлердің функционалдық топтарының құрылысын сипаттау.;
- спирттер, альдегидтер, кетондар,карбон қышқылдары, эфирлердің құрылымдық формулаларын құру және IUPAC
бойынша атау
- спирттердің және фенолдың алу жолдарын білу;
- спирттер мен фенолдың қолдану аясын атау;
- спирттердің адам ағзасына
уытты әсерін зерделеу
Альдегидтер. Кетондар. Карбон қышқылдары.
11.4.2.46 - альдегидтер мен кетондардың құрылымдық формулаларын құру және оларды IUPAC бойынша атау ;
11.4.2.37 - альдегидтер мен кетондарды алу реакция теңдеулерін құрастыру; 11.4.2.38- альдегидтер мен кетондардың тотығу және тотықсыздану реакция өнімдерін атау;
11.4.2.39 - карбон қышқылдарының алу тәсілдерін және физикалық қасиеттерін түсіндіру;
11.3
Оттекті органикалы қ қосылыстар
Жай және күрделі эфирлер. Майлар. Сабын және жуғыш заттар .Казақстандағы сабын және синтетикалық жуғыш заттар өндірісі.
Көрсетілім № 3
«Сабын және жуғыш ұнтақ ерітінділерін индикаторлармен сынау»
- жай және күрделі эфирлерді алу реакцияларының теңдеулерін құрастыру;
- майлардың құрамы мен құрылысын білу ;
- майлардың функциясын түсіну;
- карбон қышқылдары,күрделі эфирлер,сабын, синтетикалық жуғыш заттардың қолдану аясын атау;
- синтетикалық жуғыш заттардан табиғатты қорғау қажеттігін