ҚазҰУ хабаршысы. Экология сериясы. №2 (41). 2014 Қазақстан флорасындағы су өсімдіктері алисмалар

Зерттеу материалдары мен әдістері

жүктеу/скачать 1.49 Mb. Pdf көрінісі бет 3/10 Дата 19.01.2023 өлшемі 1.49 Mb. #417280

Бұл бет үшін навигация:

• Алисмалар тұқымдасы – Alismataceae Vent. – Частуховые
• 1. Алисма туысы – Alisma L. – Частуха

Зерттеу материалдары мен әдістері    Ұсынылып отырған мақалада Қазақстан  флорасындағы  су  өсімдіктері  алисмалар  (Alismataceae Vent.), теңгебастар (Butomaceae  Rich.), сукөріктер (Hydrocharitaceae Juss.),  амаранттар (гүлтәжілер) – (Amaranthaceae  Juss.), аиздар (Aizoaceae Rudolphi.), қараоттар  (Portulacaceae Juss), тұңғиықтар (Nymphaeaceae  Salisb.), мүйізжапырақтар (Ceratophyllaceae S.  Gray) тұқымдастарының туыстық және түрлік  анықтағыш кілттері берілген.  Алисмалар тұқымдасы –  Alismataceae Vent. – Частуховые    1. Гүлдері дара жынысты, бір үйлі,  аталықтары көп; аналықтары мен жемісшелері  дөңес гүл тұғырында шар тәрізді шоқпарбаста  спиральды орналасқан; жапырақтары ауалық  жебе тәрізді, жүзгіш жапырақтары қалақты, су  асты жапырақтары сызықты. 3. Жебежапырақ –  Sagittaria L. – Стрелолист. - Гүлдері қос жынысты, аталығы 6-у;  аналықтары мен жемісшелері жалпақ немесе  аздап дөңес гүл тұғырында шеңбер немесе  жұлдызшалы орналасқан; жапырақтары ауалық  жұмыртқа тәрізді немесе ланцетті, кейде төмен- гі жапырақтары жүзгіш, әдетте дәл сондай  формалы .............................................................. 2  2. Жеміс жапырақшалары 1 тұқым бүрлі;  жемісшелері  бос,  көп,  сақина  тәрізді  орналасқан. 1. Алисма – Alisma L. – Частуха. - Жеміс жапырақшалары 2-у немесе көп  тұқым бүрлі; жемісшелері түбінен біріккен,  саны 6-8, жұлдызшалы орналасқан. 2. Жұлдыз- жеміс – Damasonium Juss. – Звездоплодник. 1. Алисма туысы – Alisma L. – Частуха  1. Аналық бағанасы ілмек тәрізді иілген,  әдетте гүл түйінінен қысқа; аталықтары созы- лыңқы тозаңдықты, ұзындығы әдетте аналы- ғымен бірдей; жемісшелерінің арқасы 2 бороз- далы және 3 арқаулы; таспалы, сағақсыз, су  асты жапырақты сулы формалы өсімдік; жер  үсті  формасындағы  жапырақтары  қысқа  сағақты, ланцетті немесе сызықты-ланцетті.  Биіктігі 10-30 см көпжылдық; V-VIII гүлдейді.  Қазақстанның барлық жазық жерлеріндегі  балшықты көл, өзен және тоған сулары мен  жағалауларында кездеседі. 1. Лезель а. – A.  loeselii Gorski. – Ч. Лезеля.  - Аналық бағаны тік, гүл түйінінен  ұзынырақ; аталықтары эллипсті тозаңдықты,  аналығынан екі есе ұзын; жемісшелерінің  арқасы 1-2 бороздалы және 2 арқаулы; табақша  мен сағаққа тілімделген тек ауалық жапырақты  өсімдік; сулы формалары болмайды ................ 2  2. Жапырақтары жасыл, ұзын сағақты,  тамырлы жер таған түзеді, жұмыртқа тәрізді  немесе эллипсті, үшкір, түбі дөңгеленген  немесе аздап-жүрек тәрізді; гүлдері ұзын  сыпырғы түзеді; күлте желектерінің ұштары  дөңгеленген. Ұзындығы 10-80 см көпжылдық;  VI-VIII гүлдеп, жеміс береді. Қазақстанның  барлық жазық жерлеріндегі тұщы су қойма- ларының жағалауларындағы суда кездеседі.  Улы, крахмалды өсімдік. 2. Бақажапырақ а. – A.  plantago-aquatica L. – Ч. подорожниковидная.  - Жапырақтары сұр-жасыл, сағақты, әдетте  бірдей табақшалы, сирек одан ұзынырақ, тар-  нмесе кең-ланцетті, түбінен сына тәрізді  тарылған; гүлдері қысқа сыпырғы түзеді; күлте  желектерінің ұшы аздап үшкірленген. Биіктігі  10-40 см көпжылдық; VI-VIII гүлдеп, жеміс  береді. Қазақстанның барлық жазық жерле- ріндегі тұщы су қоймаларындағы суларда кез- деседі. 3. Жіңішке а. – A. lanceolatum With. – Ч.  ланцетная.  жүктеу/скачать 1.49 Mb. Достарыңызбен бөлісу: