1.Қазақ тілінің тарихы мен жазуды оқытудың мақсаты мен міндеттері, зерттеу нысаны, көздері, қарастыратын мәселелері

Зат есімнің жеке сөз табы ретінде танылуы А.Байтұрсынов еңбектерінен басталады. Ғалым зат есімге «Сөздердің кейбіреуі нэрсенің өзін атайды. Осындай нәрсенің өзін атайтын сөздерді зат есім дейміз,«- деген анықтама беріп, зат есімнің кім? не? сұрақтарына жауап беретіндігін және бұл сұрақтардың қойылу жүйесін де көрсеткен. Сөз таптарына катысты пікірлерді академик Н.Сауранбаев еңбектерінен де кездестіруге болады. Онын 1939 жылы “Халык мұгалімі,, журналында жарияланған “Қазак тіліндегі сөз таптары және олардың таптастырылуы туралы,, деген макаласында сөздерді таптастыруды жүйелеу жөнінде ұтымды ойлары бар Зат есімге катысты пікір 1967 жылы шыккан “Қазак тілі грамматикасында,, да бар. Ондагы “Зат есім„ тарауын С.Омарбеков жазған. Бұл тарауда зат есімнің жасалу жолдары, түрлену жүйелері талданган. Зат есімге байланысты еңбектердің бірі- Ә.Төлеуовтың “Қазак тіліндегі зат есім категориясы,, атты оку кұралы. Автордың бұл енбегіндегі зат есімдерге берілген лексика-семантикалық сипаттамасы, немесе зат есімнің синтаксистік қызметіне, морфологиялық белгілеріне байланысты айткан тұжырымдары алдыңгы еңбектермен үндесіп жатыр.

Қазақ тілінде, жалпы түрік тілдеріндегі сияқты, байырғы түбір қалпындағы сын есімдер көп емес. байырғы сын есімдерді салыстыра қарастырғанда, олардың дамуындағы екі түрлі ерекшелікті байқауға болады: біріншіден, кейбір сын есім сөздер әрі тура мән, әрі заттық мән береді. Қазіргі тіліміздегі көк, қара сөздері сондай. Мұндай сөздедің көне дәуір ескерткіштерінде де осындай екі түрлі қолданысы бар. Сын есімдердің дамуының екінші бір ерекшелігі – байырғы түбірдің мағынасыныпң кеңеюі, жіктеліп саралануы, сөйтіп бір түбірдің мағыналық мәндерге ие болуы. Мысалы, көк сөзі. Көне түркі тілінде осы сөз заттың түсі мағынасында екі түрлі мәнерді, сонан соң аспан мәнін берсе, кейін көк шөп мәнін де беретін болған.

Түркі тілдеріндегі грамматикалардан бастап сан есімге көңіл бөліне бастады. Бұл грамматикалардың бәрінде де сан есімдер кыскаша болса да сөз болды. Мысалы, Н.И. Ильминскийдің, А. Казембектің, М. Терентьевтің, П. М. Мелиоранскийдің, В.В. Катаринскийдің, С.В.Ястремскийдің, Н.Ф.Катановтың еңбектерінде сан есім жеке сөз табы ретінде карастырылган.