1. Мәтіндегі: « Күншалған аласа болса, басына ақиық бүркіт ұя салмас еді, бура бұлттар қонақтамас еді.» деген сөйлемнің мәнісі
A) Күншалғанның өте биік тау екендігін
B) Бүркіттің ұясын тек биікке ғана салатынын
C) Күншалғанның басын үнемі бұлттар басып тұратынын
D) Бүркіттердің үнемі сол шыңға ғана ұя салатынын
E) Аласа шыңның басын бұлт баспайтынын
2. « Биікке — қыран да, бұлт та, сөз де үйір»деген сөйлемдегі автордың айтпақ болған ойы
A) Үлкеннен өнеге, Кішіден ізет.
B) Көргені жақсы көш бастар.
C) Ұлық болсаң, кішік бол.
D) Биіктікке биік қана шығар.
E) Тексізді төрге шығарма.
22-мәтін
Қалың қар жауған қыстың бір күні, Арман қолына күрек алып, есік алдын тазалауға кіріседі. Көрші үй жаққа қарап еді, үйге барар жолы жасалынып дап-дайын болып тұрғанын көрді. Ертеңіне қайта қар жауады. Арман көршісінен қалыспайын деп, бұл жолы әдеттегіден жарты сағатқа ерте тұрады. Далаға шығып қараса, көрші үйдің есік алды баяғыдай тазаланып қойылыпты.
Үшінші күні болса, қар кешегіден де көп жауған. Бірақ бұл жолы да, Арман жолды тазалау үшін ертерек тұрса да, көршісінің үйіне жол тазаланылып қойылғанын көреді. Көршісімен кездескен сәтте, Арман тура сұрайды: «Сен есік алдындағы қарды қалай ғана тазалап үлгересің? Әр көргенімде үнемі тап-таза болып тұрады», – дейді. Көршісі оған: «Жолды қардан ешқашан тазалаған емеспін. Келіп-кететін достарымның көптігінен болса керек, жол өздігінен-өзі тазаланып, осылай болады», – дейді.
1. Арманның көршісінің ауласына қарауының себебі
A) Көреалмаушылықтан
B) Іштарлықтан
C) Еліктегеннен
D) Жауапкершіліктен
E) Бәсекелестіктен
2. Мәтіннің екінші бөлігін қорытындылайтын даналық ой
A) Досы жоқпен — сырлас, досы көппен — сыйлас.
B) Жас күнде кімді көрсең — бәрі дос
C) Дос таппаған ер азар — басшы бақпаған ел азар.
D) Дос адам маңайынды жұмақ етер.
E) Айырылысар дос ердің артқы қасын сұрайды.
23-мәтін
Бір жігіт данышпан қарияға келіп қанша талпынып талаптанса да, қаржыдан қысылып, дүниеге жарымай жүргенін баяндапты. – Сірә, менің маңдайыма осындай таршылығы мол тағдыр жазылған шығар.. – Талпынып талаптанған адамның табысқа жетпеуі мүмкін емес, сенің қателігің соны түсінбеуде жатыр,- дейді қария.
Сонан соң данышпан жігітті өзен жағасына алып келіп, өзімен бірге суға алып түсіпті. Адам бойламайтын терең жеріне алып келіп, басынан ұстап, төменге басыпты. Алғашқыда шыдап көруге тырысқан жігіт, болмай бара жатқан соң, жоғары шығуға ұмтылыпты. Шалдың қолынан босанып шыға алмағасын, қатты бұлқынып, су бетіне басын зорға шығарып ауа жұтыпты. Сонда данышпан қария: міне, сенің талпынысың осындай болғанда ғана, таршылықтың тұсауынан босай аласың, – депті.
Достарыңызбен бөлісу: |