1. Жергілікті жерде горизонталь және вертикаль бұрыштарды оптикалық теодолитпен өлшеу принциптері

) Жер бөліктерінің ауданын анықтау нәтижесінде пайда болатын негізгі қателіктер

жүктеу/скачать 0.94 Mb.

бет	13/29
Дата	19.05.2023
өлшемі	0.94 Mb.
	#577586

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 29

Байланысты:
геодез 1-45
Ð³ÐµÐ¾Ð´ÐµÐ· 1-45 (pdf.io)

24) Жерге орналастырудағы геодезиялық жұмыстарды автоматизациялау технологиясыжәне олардың экономикалық тиімділігі

23) Жер бөліктерінің ауданын анықтау нәтижесінде пайда болатын негізгі қателіктер
Учаскелердің ауданын анықтаған кезде қателіктермен сипатталатын дәлсіздіктер пайда болады. Қате-бұл учаскенің есептелген ауданы мен оның нақты мәні арасындағы айырмашылық.
Ауданды анықтаудың әртүрлі әдістері үшін мұндай қателіктер әртүрлі болуы мүмкін.
Аналитикалық әдіс үшін ауданды есептеу дәлдігі тек бұрылыс нүктелерінің координаталарын өлшеуге байланысты қателіктерге байланысты болады. Бұл ретте, есептеудің Талдамалық әдісінің (mp) орташа квадраттық дәлсіздігі формуламен айқындалады:
MP= mt*√ p, мұндағы:
MT -бұрылыс нүктелерінің орналасу
P-учаскенің ауданы.
Графикалық әдісті қолдану кезінде оның дәлдігіне өлшеу қателіктері, жоспардағы қателіктер, қағаздың деформациясы әсер етеді. Бұл әдістің салыстырмалы қателігі 1:500-ден 1:1000-ға дейін.
Механикалық әдістің дәлдігі жоспардың (немесе картаның) қателіктеріне, сайттың жоспары қолданылатын қағаздың күйіне де байланысты. Сонымен қатар, бұл әдістің дәлдігіне сайттың мөлшері әсер етеді. Бұл әдісті өлшемі 10-12 см2-ден аз учаскелер үшін қолдану ұсынылмайды.
Қолайлы жағдайларда ауданды планиметрмен өлшеудің салыстырмалы қателігі 1:400-ге жетуі мүмкін
24) Жерге орналастырудағы геодезиялық жұмыстарды автоматизациялау технологиясыжәне олардың экономикалық тиімділігі
Барлығымызға белгілі, дәстүрлі дизайн негізінен қолмен есептеуге бағытталған, бұл көптеген жобалау процедураларын жүзеге асыруда қажетті заманауи есептеу әдістерін қолдануға мүмкіндік бермейді. Бұл жағдайда негізінен инженерлік тәжірибе мен түйсікке негізделген жобалық шешімдердің сапасын сараптамалық бағалау әдістері қолданылады. Қазіргі заманғы компьютерлік техниканы пайдалануға негізделген ақпараттық технологияларды құру мен практикалық қолданудың әлемдік тәжірибесі олардың әртүрлі автоматтандырылған жүйелерге негізделгенін көрсетеді. Жеке компьютерлерді қолдану жобалардың сапасын интуитивті бағалаудан, процестерді физикалық модельдеуден және құжаттаманы қолмен дайындаудан математикалық модельдеуге және автоматтандырылған процедураларға өтуге мүмкіндік береді .Жерге орналастыруды жобалауды автоматтандыру-жобалаумен айналысатын инженерлік-техникалық қызметкерлердің еңбек өнімділігін арттырудың негізгі тәсілі. Автоматтандырылған жобалаудың мақсаттары мен идеяларын іс жүзінде жүзеге асыру АЖЖ аясында жүзеге асырылады. Мұндай ауысу жобалау сапасын жақсарту қажеттілігімен ғана емес, сонымен бірге жерге орналастыру жобалары көлемінің едәуір өсуімен де байланысты.Жерге орналастыру өндірісіне САЗПР енгізудің экономикалық тиімділігі бағаланды, бұл еңбек өнімділігінің күрт артуын және Жерге орналастыруды жобалау жұмыстарының сапасын арттыруды көрсетеді. Жерге орналастыруды жобалау процедураларының көпшілігінің қазіргі математикалық тұжырымдамасы айқын емес, және бұл процедуралардың алгоритмдік орындалуы көбінесе қанағаттанарлықсыз.. Сондықтан жерге орналастыруда автоматтандырылған жобалау теориясының есептерді ресімдеу, математикалық модельдерді, жобалау процедураларын орындау әдістері мен алгоритмдерін таңдау және әзірлеу сияқты бөлімдерін дамыту бойынша жұмыстар әлі де өзекті болып табылады.
25)Жер бөліктерінің белгіленген шекарасы бойынша межелік белгілерді тұрғызу

14.1.Жерге орналастыру объектісінің шекараларын айқындау және оларды келісу межелеуді жүргізу кезінде құқықтары қозғалуы мүмкін адамдардың немесе тиісті түрде ресімделген сенімхаттар болған кезде олар уәкілеттік берген адамдардың (өкілдердің) қатысуымен жүргізіледі.

14.2.Жерге орналастыру объектісінің шекараларын келісу рәсімінің алдында олар жергілікті жерде мемлекеттік жер кадастрының қолда бар мәліметтеріне, жерге орналастыру, қала құрылысы құжаттамасына және (немесе) өзге де мәліметтерге сәйкес алдын ала белгіленеді.14.3.Жоғарыда көрсетілген тұлғалардың бірі шекараларды келісу рәсіміне келмеген немесе шекараларды келісу рәсіміне қатысудан бас тартқан (шекараны келісуден дәлелді бас тартуды ұсынбаған) кезде шекараларды келісу актісінде олардың болмауы немесе шекараларды келісу рәсіміне қатысудан бас тарту тіркеледі, ал жерге орналастыру объектісінің шекарасы бойынша алдын ала межелеу жүргізіледі.
Күнтізбелік отыз күн ішінде бұл адамдарға алдын ала межелеу нәтижелері бойынша келісу немесе шекараларды келісуден дәлелді бас тартуды ұсыну үшін келу мерзімін көрсете отырып, қайта хабарлама жіберіледі. Көрсетілген мерзім ішінде келмеген немесе келісуден дәлелді бас тарту ұсынылмаған жағдайда жерге орналастыру объектісінің шекарасы белгіленген болып есептеледі.
Шекараларды келісу кезінде туындаған даулар Ресей Федерациясының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаралады.

14.4.Шекараларды келісу нәтижелері жерге орналастыру объектісінің шекараларын келісу актісімен (актілерімен) ресімделеді, оған жұмыстарды Орындаушыны қоса алғанда, шекараларды келісу рәсімінің барлық қатысушылары қол қояды. Шекараларды келісу актісінің нысаны-4-қосымша.

14.5.Шекараларды (шекараны) келісу рәсімі мемлекеттік жер кадастрында олардың жергілікті жердегі орнын Росземкадастр белгілеген техникалық шарттар мен талаптарға сәйкес келетін дәлдікпен анықтауға мүмкіндік беретін мәліметтер (шекаралардың бұрылыс нүктелерінің координаталары) болған кезде жүргізілмейді.
26) Трапецияны жобалау. Геодезиялық төрт бұрыштарды шешу. Үшбұрыштар қабырғасын синустар теоремасымен есептеу
Мәселені шешудің дәйектілігі
1. Кері геодезиялық есепті формула бойынша шеше отырып, 21 бағыттың Дирекция бұрышын анықтаңыз:

2. Кері геодезиялық есепті формула бойынша шеше отырып, 21-Жолдың ұзындығын анықтаңыз:
a=√ + .
3. Кері геодезиялық есепті формула бойынша шеше отырып, 23 бағыттың Дирекция бұрышын анықтаңыз:

.
4. Кері геодезиялық есепті формула бойынша шеше отырып, 14 бағыттың Дирекция бұрышын анықтаңыз:

.
5. Λ көлденең бұрышын 21 және 23 бағыттардың бағыттаушы бұрыштарының айырмашылығы ретінде мына формула бойынша анықтаңыз:

λ=
6. Β көлденең бұрышын формула бойынша 14 және 12 бағыттардың дирекциялық бұрыштарының айырмасы ретінде анықтаңыз:

β= .

7. Жобаланған жер учаскесінің бүйірінің ұзындығын мына формула бойынша анықтаңыз:
b=√
8. Жобаланған жер учаскесінің 2а жағының ұзындығын мына формула бойынша анықтаңыз:

c= .
9. Жобаланған жер учаскесінің 1в жағының ұзындығын мына формула бойынша анықтаңыз:
d=
10. Формула бойынша тікелей геодезиялық есепті шеше отырып, а жобалық нүктесінің Жазық тікбұрышты координаттарын анықтаңыз:

.
11. B жобалық нүктесінің Жазық тікбұрышты координаттарын анықтаңыз, формулалар бойынша тікелей геодезиялық есепті шешіңіз:

27) Өлшенген бұрыштар бойынша межелікбелгілердің координат нүктелерін есептеу. Дирекциондық бұрыштар бойынша координат нүктелерін анықтау
Межелік белгілердің координаталарын айқындау кезінде объект шекараларының жергілікті жеріндегі жоспарлы жағдай жергілікті координаттар жүйесінде есептелген межелік белгілер орталықтарының Жазық тікбұрышты координаталарымен сипатталатынын назарға алу ұсынылады. Объектілерді межелеудің геодезиялық негізі Росземкадастрдың талаптарына сәйкес құрылған ММС 1 және ММС 2 екі класты тірек межелік желісінің пункттері болып табылады. Межелік белгілердің Жазық тікбұрышты координаттарын анықтау үшін техникалық жобада көзделген спутниктік, геодезиялық, фотограмметриялық және картометриялық әдістер пайдаланылады. Осы жерге орналастыру объектісін межелеу немесе онымен сабақтас жұмыстар бойынша бұрын жүргізілген жұмыстар кезінде есептелген межелік белгілердің координаттары, егер олардың дәлдігі нормативке сәйкес келсе, қайта анықталмайды. Жетуі қиын аудандарда орналасқан және нысаналы мақсаты шекаралардың орналасқан жерін айқындаудың жоғары дәлдігін талап етпейтін жер учаскелерін межелеу кезінде осындай шекараларды табиғи және жасанды шептермен (өзендермен, бұлақтармен, арналармен, орман жолақтарымен, жолдармен, жол құрылыстарымен және басқа да табиғи және жасанды объектілермен) біріктіру жағдайында межелік белгілердің жағдайын айқындау үшін дербес GPS навигаторларды және жоғарыда көрсетілген объектілерге сілтеме жасау арқылы шекаралардың орналасқан жерін сипаттау тәсілін қолдануға жол беріледі. Мұндай шекараларға бұғы жайылымдары, аңшылық алқаптар, шабындықтар, жайылымдар үшін берілген жер учаскелерінің шекаралары жатады.
Бағыт бұрыштары ереже бойынша есептеледі: келесі жақтың бағыт бұрышы алдыңғы жақтың бағыт бұрышына плюс 180° және оң жақта жатқан көлденең бұрыш минус:
Бағыт бұрышы-тік бұрышты координаттар аймағының осьтік меридианының солтүстік бағыты мен бағдар бағыты арасындағы сағат тілінің бағыты бойынша 0° - дан 360° - қа дейін өлшенетін көлденең бұрыш. Бағыттардың бағыттаушы бұрыштары негізінен карта бойынша өлшенеді.

Бүкіл жер беті сфералық бола отырып, жазықтыққа жыртылмай және бұрмаланбай берілмейді. Сондықтан оны N-градустық координаталық аймақтың атауы бар N-градустық бойлық айырмашылығы бар меридиандармен шектелген тең бөліктерге бөлді. Әрбір осындай аймақта осьтік меридиан координаталардың Тік осі (х осі) ретінде қабылданады. Y көлденең осі жүйені оң жаққа толықтырады және барлық аймақтарда экватор сызығымен қызмет етеді. Әр аймақтағы осьтердің қиылысы шығу тегі ретінде қабылданады. X координаталарының мәні экватор сызығының солтүстігінде (OY) оң деп саналады. Х осінің солтүстік бағыты (километрлік тордың тік сызығы) мен заттың бағыты арасындағы сағат тілінің бағыты бойынша 0° - дан 360° - қа дейінгі бұрыш бағыттаушы бұрыш болып табылады.

Дирекция бұрыштары серифтерді орындау немесе полигонометриялық жүрісті төсеу кезінде бұрыштық өлшеулерді белгілі Дирекция бұрышы бар бағыттан іздегенге беру арқылы қолданылады.

28) Тура және кері геодезиялық есептеу. Потенотжәне Ганзен есебі
Геодезиялық жұмыстарда пункттер координаталары, олардың ара қашықтықтары мен дирекциондық бұрыштары арқылы тікелей тура немесе кері есептерді шешу арқылы анықталады
Тура геодезиялық есеп - бастапқы нүктенің координаталары, одан келесі нүктеге қарайғы бағыттың дирекциондық бұрышы және нүктелердің арақашықтығы белгілі болғанда екінші нүктенің координаталарын анықтау есебі
Кері геодезиялық есеп.
Координаталары белгілі екі пункттің дирекциондық бұрышы α мен арақашықтығын d анықтау керек. Осы есепті кері геодезиялық есеп деп атайды.

н
емесе

Румбтың мәнін тригонометриялық функциялардың шамаларының кестесінен немесе микрокалькулятормен есептеп анықтауға болады.

А
рақашықтық шамасын келесі формуламен анықтайды:

Немесе

Жер бетінде орналасқан заттарды планға түсіру үшін әртүрлі өлшеу жұмыстары жүргізіліп, олардың нәтижелері дала журналының арнаулы беттеріне жазылады және түсірілетін объектілеріне абрис деп аталатын схемалық жобасы сызылады.
29) Жерге орналастыру және кадастр жұмыстарындағы геодезияның орны

Геодезия – жер туралы өте ежелгі ғылымдардың бірі. Адамзаттың бағзы заманда жер бетінде қашықтық пен ауданды өлшеудегі ашқан заңдылықтары геометрия мен геодезияның ғылым ретінде дүниеге келуіне негіз болды. Грек тілінен аударғанда «геодезия» сөзі «жерді бөлу» деген мағынаны білдіреді. Қазіргі заманғы геодезияның жерді бөлу мағынасы шеңберінен әлде қашан шыққаны түсінікті.

Геодезия – жердің немесе оның жекелеген бөліктерінің пішіні мен көлемін, жерді карталар мен пландарға түсіру, сол сияқты адамның инженерлік қызметінің сан алуан міндеттерін атқару мақсатында жер бетін өлшеу әдістерін зерттейтін ғылым.
Геодезия мен топография пәнінің негізгі ғылыми-техникалык міндеттеріне мына төмендегідей жүмыстар жатады:
а) жер бетіндегі жекелеген нүктелердің орындарын таңдап алынған координаталар жүйесінде анықтау;
б) әр түрлі инженерлік ғимараттарды жобалау және салу кезінде сонымен қатар ауыл шаруашылығы өндірісінде, жер бетінің және қойнауының табиғат байлықтарын пайдалануда қажет болатын түрі, сипаты, дәлдігі жағынан алуан түрлі өлшеулерді жер бетінде немесе жер астында атқару;
г) еліміздің қорғаныс мұқтаждығын геодезиялық мәліметтермен қамтамасыз ету.
Жоғарыда аталған геодезиялық жұмыстардың 4 түрі жерге орналастыру жұмыстары жүргізілетін жер пайдалану территориясының жақсы сапалы планы және картасы болмаған жағдайда орындалады.
5. Орындалған түсіріс негізінде пландар мен карталарды құру және рәсімдеу.
6. Жер пайдаланудың және алқаптардың аудандарын экспликациясын құра отырып анықтау.
7. Жобалау планын құру – пландар мен карталардың көшірмелерін жасау.
8. Объектілерді алдыңғы (эскизді) жобалау.
9. Объектілерді техникалық жобалау.
10. Жобаны жер бетіне шығаруға дайындау.
11. Жобаны жер бетіне шығару.
12. Жұмыстардың орындалуын тексеру түсірістері.
13. Ғимараттардың деформациялануы мен отыруын бақылау.
30) Топографиялық карталар мен пландарға қойылатын талаптарға түсініктеме беріңіз және олардың жіктелуін көрсетіңіз
Карта дегеніміз жер бетінің едәуір территориясының Жердің қисықтығын ескере отырып картографиялық проекцияда салынған жазықтықтағы кішірейген кескіні. Карта аркылы шешілетін міндеттердің сан алуандығы мазмұны жағынан да, олардың масштабтары жағынан да әр түрлі карталардың қажеттілігін тудырады. Мазмұны жағынан географиялық карталар жалпы географиялық және такырыптық болып бөлінеді.
Жалпы географиялық карталарда жер беті туралы физикалық-географиялық мәліметтер (бедер, топырақ, өсімдік, гидрография және т. б.) және адам қызметімен байланысты объектілер (елді мекендер, өнеркәсіптік кәсіпорындар, жол торабы және т. т.) кескінделеді. 1:10 000 – 1:1000000 масштабтағы жалпы географиялық карталар топографиялық карталар деп аталады. Олар ірі масштабты – 1:500, 1:1 000, 1:2 000, 1:5 000, 1:10 000, 1:25 000, 1:50000, орта масштабты – 1: 100 000, 1:200 000, ұсак масштабты – 1:500 000, 1: 1 000 000 болып бөлінеді. 1:500, 1:1 000, 1:2000 және 1:5000 масштабтағы топографиялық карталар топографиялық пландар деп аталады. Жер бетінің шектеулі учаскесі бедерінің контурлары мен пішіндерін горизонталь проекцияда қағаз бетінде кішірейтіп және осы сияқты кескіндеуді (жер қисықтығы ескерілмейді) топографиялық план деп атайды.
План мен картаның негізгі ерекшеліктері:
1. Планда жердің шағын аймақтары үлкен (1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000) масштабпен алынса, карталарда үлкен аймақтар ұсақ масштабпен (1:50000, 1:100000) алынады.
2. Картада меридиандар мен параллельдер міндетті түрде сызылады,ал план бетінде тік бұрышты координаталық тордың кескіні ғана болады.
3. Планда жердің дөңестігі ескерілмейді.Кескіндеу масштабы планның барлық бағытында тұрақты болса, картада ол тек меридиандар мен параллельдер бағытында ғана сақталады.

жүктеу/скачать 0.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 29